0 ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA 0 ‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
0 ‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI
G ‘.A. Hakimov, A.A.Xalikov, R.B.Abenov, Sh.J. Radjabov,
M.N.Toshpo‘latov, B.X.Safarov
XABARLARNI UZATISH
TIZIMLARI VA QABUL-NAZORAT
ASBOBLARI
Oliy va o (rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar
kollejlarining 3522203 —
«Qo ‘riqlash -yong ‘in aloqasi va
signalizatsiya tizimiaridan foydaianish texnigi» yo ‘nalishi
o'quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan
«FayIasuflar» nashriyoti
Toshkent — 2014
www.ziyouz.com kutubxonasi
UO‘K: 614.842.4(075, 3 £ j -
KBK: 32.885 w
, *
*
H
20
X ' i o L
%
Hakimov G‘.A.
H 20 Xabarlarni uzatish tizimlari va qabul-nazorat asboblari: Kasb-
hunar kollejlari uchun o‘quv qoilanm a / G ‘.A. Hakimov, A.A.Xa-
likov, R.B.Abenov, Sh.J. Radjabov, M.N.Toshpo‘latov, B.X.Safarov;
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta
maxsus ta iim vazirligi; 0 ‘rta
maxsus kasb-hunar ta iim i markazi. — Toshkent: «Faylasuflar» nashri-
yoti, 2014. - 120 b.
UO‘K: 614.842.4(075)
KBK: 32.885
38.96
Ushbu o‘quv qoilanm a «Qo‘riqlash-yong‘in signalizatsiyasi tizim-
larini ishlatish» yo‘nalishi mutaxassisligining «Xabarlami uzatish ti-
zimlari va qabul-nazorat asboblari» fanining namunaviy dasturi asosi-
da tuzilgan. Unda xabarlarni uzatish tizimlarining
umumiy tuzilish
prinsiplari, «Neva-10» va «Neva-10M» xabarlarni uzatish tizimlari
hamda «Atlas—3» va «Atlas—6» rusumli yuqori chastotani zichlanti-
rish asboblarining tizimlari haqida tushuncha, ularning asosiy vosita-
lari hisoblangan markazlashtirilgan qo'riqlash punktlarida o'matilgan
qurilmalarning ishlash prinsiplarini o'rganish kabi o'ziga
xos masala-
lar hamda xabarlarni uzatish tizimlariga oid nazariy savollar keltirilgan.
Shu bilan birga hozirda qo‘riqlash tizimlarida keng tarqalgan, hamda
zamonaviy qabul-nazorat asboblari haqida texnik ma'lumot va ishlat-
ishga oid axborotlar berilgan.
Taqrizchilar:
Q.P.Serkayev — ToshKTI «Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi»
kafedrasi mudiri, dotsent,
J.N .l\irsinov — kasb-hunar kolleji direktori.
ISBN 978-9943-4135-0-4
© «Faylasuflar» nashriyoti, 2014.
www.ziyouz.com kutubxonasi
KIRISH
Xavfsizlikni ta’minlash jarayonining
hozirgi bosqichida
xavfsizlik tizimlarining qurilma va signalizatsiya komplekslari
muhim vazifani bajarib, xalq xo‘jaligining hamma jabhalari-
da va shu qatorda ishlab chiqarishda,
tijorat moliya sohalari-
da muhim o'rin tutadi. Turli jinoyatchiliklar tijorat va ishlab
chiqarishdagi ma’lumotlarni o‘g‘irlashlar kabi noxush hodi-
salar nafaqat moddiy zarar, balki insonlar hayotini xavf osti-
da qoldiradi. Mulkka tajovuz qilishdan
tashqari yana shax-
siy EHM xotirasida saqlanadigan tijorat hujjatlari, axborotlar,
telefon suhbatlarini ham xufiyona eshitish kabilar ham jino-
yat hisoblanadi. Bu o‘z navbatida o‘g‘irlangan boylikdan ko‘ra
katta yo‘qotishlarga olib keladi. Shuningdek, qo'riqlanayotgan
korxonalardagi har xil texnologik
rejimlarjiing buzilib ketishi,
xizmat qilayotgan xodimlarning sog‘lig‘i va hayotini xavf osti-
da qoldiradi.
Yuqorida sanab o‘tilganlarning barchasi jinoyatga qarshi va
xavfsizlikni ta'minlash yuzasidan chora-tadbirlar o'tkazishni
va shunday xavflar kelib chiqishini bartaraf etishni talab qila-
di. Bunda ogohlantirish tizimlarining o‘rni alohida ahamiyat-
ga ega.
0 ‘quv qo'llanmada xavfsizlik tizimlarining qurilma va sig-
nalizatsiya komplekslarining klassifikatsion namunalari, ish-
lash prinsiplari va ular asosida
yaratilgan zamonaviy sxemo-
texnik strukturalarni tashkillashtirish, loyihalash, ishlatish
hamda ularning integrallashgan namunalarini qo‘llash takti-
kalari yoritilgan.
3
www.ziyouz.com kutubxonasi
