122
pallasidagi motivining dinamik asosi - xatti-harakati qo’zg’alishini
muvaqqat, tor
mushitidan tashkil topadi. Chunki bola shali motivlashgan ustanovkalarni uzoq
vaqt ushlab tura olmasligi sababli u tez yo’qoladi. Muhim ahamiyat kasb etuvchi
qo’zg’alishlarda bola chalg’isa, demak, ularni u tezda esdan chiqaradi.
Eshtiyoj qondirilishida, affektiv reaksiyalarda, chalg’ish jarayonida
qo’zg’alish
berilgan
vaqt
doirasidan
chetlashadi.
Psixologik doiradagi
boshqarishning o’ziga xos vositalari, faoliyatni tashkil etishni ta'minlovchi
motivlar - inson faoliyatining energetik darajasini strukturaviy aks ettiradi.
Bolaning intellektual darajasi va bilimlarning yetarli emasligi oqibatida kichik bir
amaliy tajriba yaqqol amaliy faoliyat mushitini siqib chiqarishi mumkin. Bola
biron-bir ob'ektga yo’naltirilgan faoliyatni, uni boshqarishni yuksak funksional-
energetik bosqichida motivlarni o’z sholicha uzoq vaqt saqlab yurish imkoniyatiga
ega emas.
Inson faoliyatining samaradorligi (mashsuldorligi)ni oshirish shaqidagi
psixologik usulning rolini L.S.Slavina III-IV sinf o’quvchilarida tajriba yo’li bilan
dalillab berdi. L.S.Slavina murakkab va uzoq davom etadigan faoliyatlarni tashlil
qilish kezida uni nisbatan mustaqil va sodda tarkibiy
qismlarga ajratib chiqadi
hamda ularning har birini aloshida nazorat qilish kerak, binobarin, uni xuddi
mustaqil faoliyat strukturasining takomillashuvi va rivojlanishi natijasidagina
motivlar tuzilishining takomillashuvi va rivoji namoyon bo’ladi. Muallifning
fikriga
qaraganda, xulq-atvorning muayyan maqsadga bo’ysundirilishi kichik
maktab yoshining pirovard bosqichida amalga oshirilib, mazkur bosqich ixtiyoriy
xulq-atvor shakllanishining boshlang’ich davri bo’lib shisoblanadi.
