1.2.2. Mexatronika tizimlarining strukturasi Oldingi mavzuda aytib o`tilganidek, MTning asosiy vazifasi (texnika sohasi
sifatida)– bu boshqaruv tizimining yuqori bosqichidan keladigan boshqarish
maqsadi haqidagi axborotni tesqari aloqa boshqaruvi printsipi asosida tizimning
maqsadga yo`naltirilgan funktsional harakatiga aylantirishdir.
1.2.2-rasmda mexatronik tizimlardagi energetik va axborot oqimlarining
oqish yo`llari blok-sxemasi ko`rsatilgan.
Zamonaviy tizimlarida elektr energiyasidan oraliq energiya shaklida
foydaniladi. Shunday qilib, mexatronik tizimni ishlab chiqish uchun nazariy jihatdan
4 ta asosiy funktsional blok kerak bo`ladi: to`g`ri zanjir orqali bog`langan axborot-
elektrik va elektrmexanik energiya o`zgartirgichlari hamda teskari aloqa zanjiridagi
elektr-axborot va mexanik-axborot o`zgartirgichlari.
20
Agar
elektr
energiyasi
o`rniga
gidravlik,
pnevmatik
yoki
kombinatsiyalashgan (misol uchun, elektrgidravlik) energiya manbasi ishlatilsa,
demak ularga to`g`ri keladigan o`zgartirgichlar va datchiklar qo`llaniladi.
1.2.2-rasm. Mexatronik tizimdagi axborot va energetik oqimlar. FO`- funktsional o`zgartirgich energetik oqim axborot oqimi 1.2.3-rasmda harakati kompyuterli boshqariladigan mashinaning umumiy
strukturasi ko`rsatilgan.
Harakati kompyuterli boshqariladigan mashinaning umumiy strukturasi
quyidagicha (1.2.3-rasm):
•
oxirgi zvenosi ishchi organ bo`lgan mexanik qurilma;
•
kuchli o`zgartgichlar va bajaruvchi dvigatellardan tarkib topgan
yuritmalar bloki;
•
yuqori darajasi inson-operator yoki kompyuter tarmog`idagi boshqa
EHM bo`lgan kompyuter boshqarish qurilmasi;
21
•
ishchi organ harakati va mashinaning haqiqiy holati haqidagi axborotni
boshqarish qurilmasiga yetkazuvchi sensorlar.
