§5.1. MEXATRONIKA TIZIMLARINI BOSHQARISH BOSHQICHLARI




Download 10,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet178/213
Sana04.12.2023
Hajmi10,93 Mb.
#110708
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   213
Bog'liq
Zbekiston respublikasi

 
§5.1. MEXATRONIKA TIZIMLARINI BOSHQARISH BOSHQICHLARI 
 
5.1.1. Mexatronika tizimlarini boshqarish vazifalari va iyerarxiyasi 
 
Mexatronikada 
mashinalarning 
mexanik 
(funktsional) 
harakatini 
boshqarish vazifasi yuklatilgan.
Kompyuter bilan boshqariladigan qurilmaning funktsional sxemasini 
ko`rib chiqamiz. Bu qurilmaning vazifasi ishchi organ tomonidan ob’ektga 
maqsadli ta’sir ko`rsatishdir. Bunda tashqi muhit tomonidan ob’ektga g`alayonli 
ta’sir ko`rsatiladi (5.1.1-rasm). Bundan kelib chiqadiki, mexatronika boshqarish 
ob’ekti murakkab ko`p aloqali tizim hisoblanadi. Bu tizim quyidagi qismlardan 
iborat: 
- ijrochi yuritmalar bloki; 
- ishchi organli mexanik qurilma; 
- sensorlar (datchiklar) bloki; 
- ishchi organga ta’sir qiluvchi ish ob’ekti; 
- boshqarish tizimi. 
 
5.1.1-rasm. Kompyuterli boshqarish qurilmasi funksional sxemasi 
И1-И7 interfyeslar 


339 
Yuqorida keltirilgan boshqarish ob’ekti strukturasi mexatronik tizimlarni 
boshqarish talablari va vazifalarini aniqlab beradi. Bu vazifalar avtomatik 
boshqarish nazariyasining mumtoz talablari: boshqarish turg`unligi, aniqligi va 
sifatiga tayanadi.
Masalan, 6 harakat erkinligiga ega bo`lgan sanoat roboti manipulyatori 
uchun ishchi organ holati haqidagi teskari vazifani qo`yish quyidagicha bo`ladi 
(5.1.2-rasm). Ishchi organ Pning berilgan harakat traektoriyasi bo`yicha 
manipulyatorning q
1
-q

umumiy koordinatalarini hisoblash lozim bo`ladi.
 
5.1.2-rasm. Manipulyatorning umumlashtirilgan koordinatalari 
Teskari masalani yechishda umumiy koordinatalarini hisoblash uchun n 
noma’lumli (n – mexanizmning boshqariladigan harakat erkinligi soni) m algebraik 
tenglamalarni (– ishchi organning harakat erkinligi soni) yechish kerak bo`ladi.

Download 10,93 Mb.
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   213




Download 10,93 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



§5.1. MEXATRONIKA TIZIMLARINI BOSHQARISH BOSHQICHLARI

Download 10,93 Mb.
Pdf ko'rish