|
Programmaliq támiyinlewdiń túrleri
|
| bet | 16/73 | | Sana | 04.02.2024 | | Hajmi | 13,96 Mb. | | #151371 |
Bog'liq LEKCIYA IKTProgrammaliq támiyinlewdiń túrleri. Házirgi Waqıtta programmistke programma dúziwde járdem beretuǵin bir neshe programmalastiriw tilleri bar. Usı Waqıtqa shekem barliq adamzat ushın uliwma til bolmaǵani siyaqli barliq túrdegi Kompyuter ushın da uliwma til islenip shiǵilǵan joq.
Programmastiriw tilleri, qollaniwlari boyınsha tiykarinan alǵanda eki túrli, yaǵniy belgili bir topardaǵi máseleni sheshiwge baǵdarlanǵan boladi.
Házirgi Waqıtta keńnen taralǵan programmalastiriw tillerine tómendegiler misal bola aladi.
- ALGOL (AIGORITHMIC LANGUAGE - «algoritimlik til») - eń dáslepki programmalastiriw tilleriniń biri bolip, hár qiyli tarawdaǵi máselelerdi sheshiwge arnalǵan.
-“ORTRAN (“ORMULA TRANSLATUR - «formula dilmashi»)-tiykarinan alǵanda ilimiy-izertlew máselelerin sheshiw ushın qollaniladi.
-COBOL (COMMON BUSINESS ORIENTED LANGUAGE - «ekonomikaliq máselelerdi sheshiwge arnalǵan til») - tiykarinan ekonomikaliq máselelerdi sheshiwge arnalǵan.
-BASIS (BEGINNERS ALL-PURPOSE SYMBOLIK INSTRUCTION CODE -jańa úyreniwshiler ushın arnalǵan kóp maqsetli, belgili kórsetpeler tili)- hár qiyli tarawdaǵi máselelerdi sheshiwde qollaniladi.
-PASSAL (Blez Paskal húrmetine qoyilǵan) - ol hár qiyli máselelerdi sheshiwge arnalǵan.
Mashina tiline eń jaqin til Assembler tili boladi. Onı ń járdeminde, EEM niń múmkinshiliklerinen toliǵiraq paydalaniw kóz-qarasinan nátiyjeli programmalar dúziw múmkin. Biraq ta joqarida atlari atalǵan programmalastiriw tillerin qollaniw ańsat bolmaǵanliǵi sebepli salistirmali az qollaniladi. Programmalastiriw tilleriniń sanı kóp boliwina qaramastan, olardı ń hár qaysisi óziniń translyatorina iye bolatuǵinin aytıp ótiwimiz kerek.
Solay etip, Kompyuterdiń programmaliq támiyinleniwi, Kompyuterdiń qurilmalari siyaqli úlken áhmiyetke iye eken.
EEM programmasiz jumıs orinlay almaydi, tek programmani EEM yadina jaylastirǵannan keyin ǵana onı qanday bolmasin paydali jumıs islewge májbúrlew múmkin. EEM niń qollaniw bólimleri olar ushın dúzilgen programmalar jiyindisi menen aniqlanadi. Bul jiyindi programmaliq támiyinlew dep ataladi. Házirgi EEM lardiń programmaliq támiyinleniwi onlaǵan hám júzlegen miń programmalardi, Kompyuterlik oyinlardi hám tekstlerdi qayta islewshi programmalardan baslap arnawli xizmetlerdi orınlaw shi programmalarǵa shekem óz ishine aladi.
OS Kompyuter jumısın basqariwda operatıv yad qurilmalarinda programmalar hám maǵliwmatlardiń jaylastiriwin támiyinlewshi arnawli programmalar jiynaǵi. OS Kompyuterge buyriq beredi, komanda hám maǵliwmatlar boyınsha kórsetpeler beredi, Tapsırmanı orınlaw ushın zárúr bolǵan tiykarǵi qurilma dereklerin bólistiredi hám járdemshi qurilmalardi basqaradi (máselen: printer). Bul komandalar tiykarinda insan diskti atamalaw, fayllardan kóshirme, nuska aliw, ekranda kataloglar izbe-izligin beriw qálegen printer, displey hám programmalar menen tuwridan-tuwri islew múmkinshiligine iye.
OS Kompyuterdiń rejisseri bolip, tiykarǵi waziypasi insan biliwi zárúr bolmaǵan nárselerdi yamasa programmalardi onnan jasiriwdan ibarat.
EEM niń jumısın - EEM niń yadina jaylastirilǵan mashinaliq komandalardan turatuǵin programmalardi orınlaw dan ibarat. Biraq, qoldan mashina tilinde tekst dúziw júdá qiyin. Algoritmdi algoritlik tilde jazıw hám EEM di algoritlik tilde yamasa oǵan jaqin bolǵan tilde jazilǵan programmalardi orınlaw ǵa úyretiw qolay keledi. Bunday tiller házirgi Waqıtlari kóp hám olar programmalastiriw tilleri dep ataladi.
Programmalastiriw tilinen mashina tiline ózgertiriwshi programmalardiń eki tipi bar. Olar kompilyatorlar hám interpretatorlar dep ataladi. Programma-kompilyator tekstti programmalastiriw tilinde basinan aqirina shekem oqip shiǵip, mashina tilinde oǵan ekvivalent bolǵan programmani dúzedi. Interpretator dáslepki programmani óz-aldina oqip shiǵip sáykes ámellerdi birden orinlaydi.
Jeke EEM de jaylasqan hám onı ń jumısın basqaratuǵin programma sistemali programma delinedi.
Sistemali programmalar orinlaytuǵin waziypalarina qarap bir neshe gruppalarǵa bólinedi. Olardan tiykarǵilarin kórip shiǵamiz.
|
| |
