O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
59
2-jadval.
Milliy bogʻda YQOʻ baholash natijalari
Turlar
Hudud (km²)
2000
2010
2020
Qor
3200.3
1513.96
587.019
Ochiq yer
1686.68
2239.74
2273.74
Suv
54.3852
73.8441
45.8622
Oʻsimlik qoplami
1684.19
2798
3741.37
oʻxshash maʻlumotlar [27] tomonidan olingan.
Olingan natijalar muzliklarni monitoring qilish,
muzlik koʻllarining toshqinini aniqlash, Oʻrmon
biomassasini baholash va milliy bogʻda bioxilma-
xillikni saqlash uchun ishlatilishi mumkin.
Muzliklar va qorlarning erishi natijasida
oʻsimlik qoplamining sezilarli oʻzgarishlari
kuzatildi. NDVI oʻsishi kuzatilgan boʻlsa-da, yashil
oʻsimliklarning eng yuqori zichligi muntazam
ravishda kamayib borayotganini koʻrish mumkin
(4-rasm).
4-rasm.
Tadqiqot hududidagi oʻsimlik qoplami
oʻzgarishining statistik tahlili (km²)
YQOʻ ning amalga oshirishning asosiy
sababi tabiiy sabablarga koʻra uzoq vaqt davomida
quruqlik yuzasida sezilarli oʻzgarishlarni
baholashdir. Yer qoplamining jiddiy oʻzgarishlari
global iqlim oʻzgarishi fonida qor qoplamining
keskin oʻzgarishiga olib keldi. Natijada qor
qoplamining erishi tufayli hosil boʻlgan yerlarda
oʻsimlik qoplami hosil boʻlganligi, aksincha,
yashil qoplami boʻlgan yerlarda aholi turar-joylari
va kurort zonalarida boʻsh yerlar koʻpayganini
koʻrish mumkin (6-rasm).
Yillik yogʻingarchilik ma’lumotlari CRU
TS oylik yuqori aniqlikdagi gridlangan koʻp
oʻzgaruvchan iqlim ma’lumotlar toʻplamining
4-versiyasidan olingan [26]. Yuklab olingan
ma’lumotlar tegishli yillar uchun yogʻingarchilik
xaritalarini yaratish uchun ArcGIS dasturida tahlil
qilindi. Milliy bog'ning boʻsh yerlar oʻsadigan
5-rasm.
