Mavzu: Zilzilalar paytida qutqaruv ishlari
Reja:
1. Zilzilalar haqida malumot.
2. Zilzila bo’lganda himoyalanish bosqichlari.
Zilzilalar haqida malumot.
Zilzila - Yer yuzida sodir bo'ladigan zilzilalarning boshqa nomi. Zilzilalar - bu
yer qobig'ida hosil bo'lgan energiya ajralib chiqadigan va
yer ostida silkinishlar va
silkinishlarni keltirib chiqaradigan tabiiy hodisalardir. Bu silkinishlar er yuzida
ishlab chiqarilgan energiya natijasida yuzaga keladi va odatda zilzilalar deb ataladi.
Zilzilaning sababi Yer ichidagi tektonik plitalarning harakatidir. Yer qobig'i bir
nechta yirik va ko'plab kichik tektonik plitalardan iborat. Bu plitalar
Yerning
joylashgan joyidagi harorat va bosimga qarab harakatlanishi mumkin. Plitalar bir-
biriga yaqinlashganda, bir-biridan uzoqlashganda yoki birga
siljishda energiya
ajralib chiqadi va zilzilalar sodir bo'ladi.
Zilzilalar intensivligi Rixter shkalasi deb ataladigan tarkib bilan o'lchanadi. Bu
o'lchov zilzila natijasida chiqarilgan energiya miqdorini aniqlaydi. Rixter shkalasi
bilan ifodalangan zilzilalar keng spektrga ega bo'lishi mumkin. Eng kichik
zilzilalar magnitudasi 0,0 dan kam bo'lib, odamlar tomonidan sezilmaydi.
Aksariyat zilzilalar 2,0 dan 5,0 gacha baholanadi. 5.0 dan yuqori zilzilalar
kuchliroq va ko'proq zarar va halokatga olib kelishi mumkin.
Zilzilalar odamlar uchun jiddiy xavf tug'diradi. Ular binolar va infratuzilmaga
zarar
etkazishi, ko'chkilar, tsunami, chang va tosh tushishi va hatto odamlarning
halok bo'lishiga olib kelishi mumkin. Shu sababli, zilzilalarni tark etishdan oldin
xavfsizlik choralarini ko'rish va doimiy ravishda zilzilaga tayyorgarlik ko'rish
muhimdir.
