— sug'urta shartnomasi tuzish davrida qihngan (xalqaro ter
minda «acquisition») xarajatlar;
— sug'urta shartnomasi amal qilish davrida qihngan (masalan,
riskni qayta sug'urtalashga o'tkazish bo'yicha) xarajatlar;
— sug'urta hodisasi yuz beiganda (sabablarini o'rganish va
uning oqibatlarini tugatish uchun) qilinadigan xarajatlar.
Sug'urta ishini yuritish xarajatlarini, shuningdek, ayrim su
g'urta turi yoki shartnomasiga daxldor bo'lgan o'zgamvchan va
barcha tuzügan sug'urta shartnomalari portfehga aloqador bo'lgan
doimiy kabi guruhlarga ham bo'hsh mumkin.
Xalqaro amaliyotda sug'urta tashküotining xarajatlari akvi-
zitsiya (ommaviy-tashküiy kompleks tadbirlar), inkassatsiya (su
g'urtaning ayrim turlari bo'yicha mukofotlaming naqd puUarda
qabul qilinishi), likvidatsiya (sug'urta hodisasi yuz berganligi
yuzasidan sug'urtalanuvchi arizasida bayon qihngan talablarning
qondirüishi) va boshqaruvga oid kabi turlardan iboratdir.
Sug'urta tashküoti daromad va xarajatlarini sug'urta faohyatini
amalga oshirish jarayonidagi o'm i va roliga qarab tasniflash ko'p
roq maqsadga muvofiqdir. Ular quyidagichadir;
— sug'urta himoyasini ta ’minlash bilan bog'hq bo'lgan (su
g'urta operatsiyalari hamda investitsiya joylashtiriluvi bo'yicha)
daromad va xarajatlar;
— sug'urta himoyasi bilan to'g'ridan-to'g'ri bog'hq bo'lmagan
boshqa daromad va xarajatlar.
Sug'urta tashkilotining daromad va xarajatlari tarkibi hamda
ulami hisoblash ko'p jihatdan milhy sug'urta qonunchiligi me’-
yorlariga ham bog'hqdir. Shuningdek, sug'urta tashkilotining
daromad va xarajatlariga amaldagi sohq qonunchihgiga binoan
to'lanadigan daromad (foyda) solig'ining sohq bazasini aniqlash
uslubiyati hamda stavkalari darajasi ham ta’sir etadi.
Download
