SM = SMs + SMqs +
0 ‘M Z o ‘,
(1)
bu yerda: SM— ishlab topilgan sug'urta mukofotlari summasi;
SMs - bevosita sug'urtalash bo'yicha sug'urta mukofotlari sum
masi; SMqs - qayta sug'urtalash bo'yicha sug'urta mukofotlari
summasi; O 'M Zo' — o'zlashtirilmagan
mukofotlar zaxirasining
o'zgarishi.
UNz = Nz + Nvt,
,(2)
bu yerda: UNz — ko'rilgan zaraming umumiy netto qismi; Nz —
ko'rilgan zaraming netto qismi; Nvt — qayta sug'urtalash bo'yicha
vositachilik to'lovlarining netto qismi.
Nz - SM - SQs - (SQqs - SQqsq),
(2.1)
bu yerda: SQs — to'langan sug'urta qoplamalari; SQqs — qayta
sug'urtalash bo'yicha to'langan sug'urta qoplamalari; SQqsq -
qayta sug'urtalash shartnomalariga ko'ra, qayta sug'urtalovchilar
tomonidan to'langan sug'urta qoplamalari.
Nvt = VTqs + VSqs,
(2.2)
bu yerda: VTqs — qayta sug'urtalash bo'yicha vositachilik to '
lovlari; VSqs — qayta sug'urtalash bo'yicha vositachilik siylovlari.
Tsx = UNz — (Yuk + SMqsrr +
+ SQs + VTqs + Zm + SQqs),
(3)
bu yerda: Tsx - sug'urta xizmatlarining tannarxi; Yuk - sug'urta
ishini yuritish
xarajatlari; SMqsrr — qayta sug'urtalash va retro-
sessiyaga o'tkazilgan risklar bo'yicha hisoblangan sug'urta muko
fotlari; VTqs — vositachilik to'lovlari va brokerlik siylovlari, qayta
sug'urtalash tantemlari va yig'imlari; Zm - zaxira fondiga o'tka
zilgan mablag'lar.
YaD(Z) - D(Z)af ± D(Z)bf,
(4)
bu yerda: YaD(Z) — yalpi daromad yoki zarar (soliq to'langunga
qadar bo'lgan daromad yoki zarar); D(Z)af -
asosiy faoliyatdan
olingan daromad yoki zarar; D(Z)bf - boshqa faoliyatdan daro
mad yoki zarar.
80
D(Z)af = Ns ± Nz ± Nvt ± Yuk - DX,
(4.1)
bu yerda: Ns - sug‘urta mukofotlarining netto qismi; DX - davr
xarajatlari.
D(Z)bf = Dbf - Xbf,
(4.2)
bu yerda: Dbf — boshqa
faoliyatdan daromadlar; Xbf — boshqa
faohyatni amalga oshirish uchun qilingan xarajatlar.
Sug'urta tashkiloti daromadi (foydasi)ni aniqlashning keltiril
gan uslubiyatini joriy etish masalasiga (2-jadval) to ‘xtaladigan
bolsak, bu borada sug‘urta ishini amalga oshirish xarajatlariga
kiritilgan sug‘urta xizmatlarni tashkil etish va solish xarajatlari tar
kibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi
yangi Nizomni ishlab chiqish zaruriyati yuzaga keladi.
Takhf etilayotgan uslubiyatga k o la , keltirilgan malumotlarda
ishlab topilgan sug‘urta mukofotlari summasi 1232223,0 ming
so‘m b o lg an bolsa, shundan 910786,8 ming so‘mni
bevosita
sug‘urtalash mukofotlari, 6741,1 ming so‘mni qayta sug‘urtalash
bo‘yicha mukofotlar va nihoyat, 314695,1 ming so‘mni o‘zlash-
tirilmagan mukofotlar summasi tashkil etgan.
Tolangan sug‘urta qoplamalari 1188750,1 ming so‘mni, qayta
sug‘urtalash shartnomalariga binoan qoplama tolovlari bo‘yicha
zararlar 506,3 ming so‘mni; kolilgan
zararlarning netto qismi
1189256.4 ming so‘mni; qayta sug‘urtalashga qabul qilingan
shartnomalar bo‘yicha hisoblangan vositachilik to ‘lovlari 840,8
ming so‘mni; qayta sug'urtalash bo‘yicha vositachilik to lo v -
laming netto qismi 840,8 ming so‘mni; sug‘urta
ishini yuritish
xarajatlari 5136,5 ming so‘mni; hisoblangan vositachihk hamda
brokerlar siylovlari, qayta sug'urtalash
tantemlari va yiglm lari
321.4 ming so‘mni; zararlami qoplash zaxirasiga olkazilgan
mablaglar 1153961,8 ming so‘mni tashkil qilgan.
Keltirilgan ma’lumotlarga asoslangan holda sug‘urta xizmatini
kolsatishdan tushgan yalpi foydani aniqlash uchun ishlab topil
gan mukofotlaming netto qismi (1232223), ko‘rilgan zararlarning
netto qismi (1189256,4), qayta sug'urtalash bo‘yicha vositachilik
to ‘lovlarning netto qismi (840,8) yig‘indisidan sug‘urta ishini
yuritish xarajatlari (5136,5), davr xarajatlari (226235,7),
xizmat
81
