Sug‘urtaning funksiyalari

professor V.M.Rodionova rahbarligida chop etilgan «Финансы» 
o'quv qo‘Uanmasida sug‘urta ikkita funksiyani bajarishi ko'rsatib 
o'tilgan. Bu funksiyalar quyidagilardan iborat: qayta taqsimlash va 
nazorat funksiyasi. Iqtisod fanlari doktori, professor H.R.Sobirov 
sug'urta quyidagi funksiyalami bajarishini qayd etadi: xavf-xatar, 
ogohlantirish, investitsiya, omonat, axborot.
Ko'rinib turibdiki, professor H.R.Sobirov sug'urtaning 5 ta 
funksiyaga ega ekanligini qayd etadi. Fikrimizcha, bu funk- 
siyalarning ba’zilari tegishli bahs-munozarani talab etadi. Xusu­
san, sug'urtaning investitsiya funksiyasi. Investitsiya sug'urta 
tashkilotlari uchun funksiya emas, balki asosiy sug'urta faohyatiga 
qo'shimcha ravishda amalga oshiriladigan faohyatdir. Investitsiya- 
siz ham sug'urta tashkilotlari faoliyat ko'rsatish lari mumkin. 
Ammo sug'urta tashkilotlari vaqtincha bo'sh turgan mablag'larini 
investitsiya qilish orqah qo'shimcha daromad oladilar. Funksiya 
doimiyhk xarakleriga ega va u o'zgarmasdir. Sobiq ittifoq hoki- 
miyati davrida davlat sug'urta tashkilotlarining mablag'lari in­
vestitsiya qilinmas edi. Bozor munosabatlariga o'tish munosabati 
bilan sug'urta tashkiiotlarida investitsiya faohyati bilan shug'ul- 
lanishga imkoniyat tug'ildi. Shuning uchun biz investitsiyani 
sug'urtaning fianksiyasi bo'la olmaydi, deb tasdiqlashimiz mumkin.
Ayni shunday fikrlami axborot funksiyasi borasida ham aytish 
mumkin. Sug'urtalanuvchilarga sug'urta tashkilotlari haqida 
m a’lumot berish bu sug'urtaning axborot fiinksiyasi mavjudligini 
anglatmaydi. Sug'urta tashkilotlarining tijorat siriga kiruvchi 
m a’lumotlari umuman axborot sifatida berilmaydi. Sug'urtaga 
axborot fiinksiyasining xoshgi unchahk ham o'z isbotini topmagan.
Bizning fikrimizcha, sug'urta quyidagi funksiyalami bajaradi:
• sug'urta fondini tashkil etish bilan bog'hq fimksiya;
• sug'urta fondidan foydalanish bilan bog'hq funksiya;
• nazorat funksiyasi.
Yuqorida qayd etilgan funksiyalar sug'urta faoliyatida doimiy 
hisoblanadi va har qanday sharoitda o'zgarmasdir. Sug'urta fao­
hyatini amalga oshirish uchun, albatta, sug'urta tashkilotida yetarh 
miqdorda pul mablag'lari fondi bo'hshi lozim. Agar sug'urtalovchi 
pul fondini, ya’ni sug'urta fondini tashkil etmasa, uning moliyaviy
21

ahvoli murakkablashishi mumkin. Tashkil etilgan sug‘urta fondi­
ning mablag'lari qat’iy maqsadli xarakterga ega bo‘lib, u faqat 
sug‘urta hodisalari ro‘y berganda qoplama berish uchun ishla- 
tñadi. Sug‘urta fondining mablag‘larini boshqa maqsadlarda ishla- 
tish mumkin emas. Sug‘urta fondi mablag'lari davlat tomonidan 
ohb qo‘yiHshi va soliqqa tortilishi mumkin emas.

Download