2-§. ILMIY-TEXNIKA TARAQQIYOTINING
GLOBAL
RIVOJLANISH AN’ANALARIGA TA’SIRI. HOZIRGI
ZAMON
FAN VA TEXNIKA ALOQALARI
Biz hozir ilmiy-texnika inqilobi davrida yashamoqdamiz. Buni fan va
texnikaning hayotimizga, uning taraqqiyotiga ta’sirida ko‘ramLz. Shuni
ta’kidlash kerakki, fan va texnikaning kurtaklari qadimda paydo bo'lgan,
biroq ular bir-biridan alohida rivojlangan. Masalan, kishilik tarixining
dastlabki davrlarida yunonlar madaniyatning rivojlanishiga asos solib,
tabiatni bilishga intilishgan, lekin ular uchun og‘ir ishlami ilmiy taraqqiyot
natijasida yaratilgan mashinalar emas, balki qullar bajarishgan. Faqatgina
o‘rta asrlarda g‘arb madaniyatida insonning tabiatga munosabati kuzatuvchan-
likdan amaliyotga aylandi. Endi tabiatning qanday ekanligi bilan qizi-
qishmadi, balki u bilan nima qilsa bo‘ladi, deya savol bera boshlashdi. Buning
natijasi o ‘laroq keyinchalik V.Geyzenberg iborasi bilan aytganda,
«tabiatshunoslik» texnika bilan bir butun bo‘lib birlashdi.
Texnika — bu faqatgina mashinalar emas, balki matematik apparat va
har xil tajriba yo‘li orqali obyektga tizimli, tartibli yondashishdir. Fan va
texnika o ‘rtasidagi bog‘liqlikni B.Rassel aniq bayon etgan. «Texnika dunyosi
keng ma’noda ideal fan dunyosi kabi ratsional tarkibga egadir, deydi u,
texnika fandan kelib chiqadi, fan esa texnika bilan boshqariladi». Demak,
hozirgi zamon fani ikki asosiy funksiyaga ega: bilish va amaliy.
Inson tabiat sirlari va jumboqlarini yechish, shu bilan birga amaliy
