Shtamplash qiyalik burchaklarini o‘rnatish

Download 496,36 Kb. Pdf ko'rish
bet	5/7
Sana	17.01.2024
Hajmi	496,36 Kb.
	#139778

1 2 3 4 5 6 7

Bog'liq
10-ma\'ruza MBOIB

10.5 Shtamplash qiyalik burchaklarini o‘rnatish

Pokovkani shtamplangandan so‘ng shtampdan erkin holda chiqishini ta’minlash uchun
barcha vertikal yuzalarga qiyalik burchaklari belgilanadi. Shtamp bo‘shlig‘ini to‘ldirishda qiyalik
burchaklari metallni siqilishiga osonlik tug‘diradi.
Shtamplar devori hech qachon tik qilinmaydi, chunki aks holda, detal shtamplash vaqtida
shtampning ichida qisilib qolib, uning chiqarib olish qiyinlashishi mumkin. Shtamplashda qiyalik
burchaklari tashqi va ichki burchaklarga bo‘linadi (12.6-rasm). Tashqi sirtlar uchun 7
0
gacha, ichki
sirtlar uchun esa, 10
0
gacha bo‘ladi.
10.6-rasm. a) tashqi γnar va ichki γvi shtamplash qiyalik burchaklari; b) tashqi shtamplash
qiyalik burchaklarida metallni sovishi; v) ichki shtamplash qiyalik burchaklarida metallni sovishi;
g) shtamplashda qiyalik burchaklari va radiuslari yetarli bo‘lmagan o‘rinda metallni chiqiqlarini
cho‘kishi; 1- metall soviganda o‘rinlaridan qochishi; 2-metall soviganda o‘rinlarga singishi.
Shtamplashni tashqi qiyalik burchagi deb shunday burchakga aytiladiki, ushbu burchak
shtamplangan metall sovish jarayonida pokovkadagi shtamp bo‘shlig‘iga yo‘naladi. (10.6-rasm)
Shtamplashning ichki qiyalik burchagi γvi –pokovka yuzasida joylashib, sovishda shtamp yuzasi
bilan birgalikda ezilishi kerak. (10.6-rasm v). Qiyalik burchagi kichik bo‘lsa, shtamplangan metall
o‘rinlarga zich o‘rnashadi va pokovkaning olish qiyinlashadi. Pokovkani noto‘g‘ri ezish vaqtida
shtamp devori kuchli qiziydi va keyingi shtamplashda yon yuzalar buzilishi mumkin. Ushbu
holatda pokovkani olish qiyinlashadi.
Tashqi va ichki qiyalik burchaklari va radiuslari yetarli emasligi bois, bo‘shliqda kromka
o‘rinlariga shikast etadi (10.6-rasm g). Shuning uchun amalda ichki qiyalik burchaklari tashqi
qiyalik burchagidan 2-3
0
katta qilib tayyorlanadi.
Shtamplashni tashqi qiyalik burchaklari shtamp bo‘shlig‘i chuqurligi, va uning kengligiga
bog‘liq. Bundan tashqari tashqi qiyalik burchagi shtamp bo‘shlig‘ining rejadagi shakli, uzunligi
va kengligi orasidagi munosabatga ham bog‘liq. Ushbu bog‘lanish qancha katta bo‘lsa, shtamplash
qiyalik burchagi shuncha katta bo‘ladi.
Shtamp qiyalik burchagi kattaligiga pokovka materiali, shtampning moylash va boshqa
omillar ta’sir etadi. Pokovkani shtamp bo‘shlig‘idan olishda hosil bo‘luvchi ishqalanish kuchi va
koeffitsienti pokovka materiali va shtampning moylashga ham bog‘liqdir. Ishqalanish kuchi
qanchalik kichik bo‘lsa, shtamp qiyalik burchagigini shuncha kichik olish mumkin. Shtamp
qiyalik burchagi qancha katta bo‘lsa, pokovka o‘lchamiga qo‘yilgan qo‘shimcha qo‘yim ham katta
bo‘ladi. Shuning uchun ham qo‘shimcha qo‘yimning kichiklashtirish maqsadida shtampning
qiyalik burchagi imkon qadar kichik tanlanadi.
Shtamplarni tayyorlashda qiyalik burchagini olish uchun maxsus frezalar to‘plamidan
foydalaniladi. Ushbu frezalar 5,7 va 10
0
qiyalikga egadir. Ba’zi hollarda 1-3
0
qiyalik ham belgilash
mumkin.
Shtamp qiyalik burchaklari belgilangandan so‘ng, shtampni yuqori va pastki qismlarini bir-
hilligini ta’minlash uchun korrektirovka qilinadi.
Pokovkaning kesishuv yuzalari radiuslar bilan tutashadi. Tutashuv radiuslari ichki va
tashqi radiuslarga bo‘linadi. Tashqi tutashuv radiuslari r –pokovka og‘irligiga va shtampdagi o‘rin

bo‘shliqlari chuqurligiga bog‘liq holda GOST 7505-89 ga asosan tanlanadi. Ichki radiuslar R-
ichki radiuslarga nisbatan 3 marta kattaroq tanlanadi.
10.7-rasm. Balandligi h va kengligi B bo‘lgan pokovkaning R -ichki va r tashqi tutashuv
radiuslari.
Tutashuv radiuslari tanlangandan so‘ng qo‘yimlar ham tanlanadi. Pokovka ichki va tashqi
tutashuv burchaklarida qo‘yimlar qo‘yilishi shart va shundan so‘ng tutashuv radiuslarida
dopusklar belgilanadi.

Download 496,36 Kb.

1 2 3 4 5 6 7

Download 496,36 Kb.

Pdf ko'rish