ekoturizmñi rivojlantirishning ko‘p3ab metodlari,
amaliyoti va xalqaro
miqyosda tan olingan modellari yaratildi.
Tabiat muhofazasida va insonlarda ekologik ong va madaniyatni
shakllantirishda ekoturizmning muhim o‘rnini dasíavval sezgan
davlatíar qayd qilingan metodlar va xalqaro modellami hech
ikkilaranasdan qabul qildilar va
o‘z
davlaílarida ekoturizmñi jada!
sur’atlar bilan rivojlantirib bonrioqdalar.
Sayyoramizda tabiat boyliklarining tobora kuchayib borayotgan
inqirozi inson jamiyaíining umum halokatini tezlashíiradi
degan
xulosa va isbotlaming jahon nashriyotlarida e’lon qilinganiga ham
ko‘p yillar boidi. Insoniyat faqat tabiatni saqlab qolgandagina bu
holatning oldini olishi mumkin. Insoniyat hayotiga og‘ir xavfiami
soüshi mumkin bo‘lgan eng xatarli ekologik rnuam molar quyidagilar:
1. Global iqlimiy o ‘zgarishlar.
2. Atmosferada ozon qatlamining yemirilishi.
3. O'rmonlaming qurib borishi va qirqilishi.
4. Sayyoramizda cho'llanishning kuchayib borayotganligi.
5. Dunyo okeanining ifloslanib borayotganligi.
6. Biologik turlaming yo‘q qilinishi.
7. Yer unumdorligining pasayishi.
8. Ekologik toza oziq-ovqaí mahsulotíarim ishlab chiqishning
pasayishi.
9. Chuchuk suv zaxiralarining kamayib borayotganligi.
Insoniyat oldida turgan sayyoraviy muammolami insoniyatning
o'zi bartaraf etishi kerak va bartaraf etishga majbur.
Shu nuqtayi
nazardan ham, ekoturizmni rivojlantirish dunyodagi barcha
davlatlaming davlat siyosatiga aylanib borayotganligida ham
tushunish mumkin. BMTning konferensiyasi va sammitlarida
150 dan ortiq xalqaro tabiat
muhofazasi bilimlarining,
ko‘rsatmalarining qabul qilinishi natijasida ekologik boshqaruv
milliy rnexanizmlarining ko'plab zaruriy elementlari yaratilmoqda.
Bu qarorlardagi eng muhim íamoyillar:
1)
har qanday ishlab chiqarish sohalarida ekologik boshqaruvni
amalga oshirish ta’minlansin;
38
2)
har bir davlatlarda yashayotgan xaiqlaming ekologik bilimi va
madaniyatini shakllantirish ekologik muamrnolarni hal qilishdagi
birinchi imkoniyatlar, kuchlar ekanligi alohida ta’kidlansin.
0 ‘tilgan mavzularda ekoturizmning
kelib chiqishida va
shakllanishida insoniyatning o‘z yashash makoni boigan tabiatni
g'orat qilib kelishi naíijalari elcanligini keltirgan edik va bu fikr-
muiohazalar boshqa mavzularda ham ko‘plab ta’kidlandi. Dunyo
turizmida ekoturizm ham kelib chiqqandan
keyin mamlakatlarda
turizmdagi bu muhim sohani rivojlaniirishning davlat dasturlari,
strategik rejalari ishlab chiqila boshlandi. Bu yo‘nali$hda ham
iqiisodiy rivqjlangan mamlakatlar birinchilardan boiishdi. Yangi
soha esa albatta o‘zining rivojlantirish «Konsepsiyasi»ni talab
qiladi. Jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy
hayotiga butunlay yangi
kirib kelgan sohamng rivojlantirish konsepsiyasini ishlab chiqish
esa juda katta ilmiy salohiyatlami talab qiladi.
0 ‘zbekistonda ekoturizmni rivojlantirishda hali jiddiyroq ilmiy
maqolalar e’lon qilinmagan bir sharoitda « 0 ‘zbekistonda ekoturizmni
rivojlantirish Konsepsiyasi»ni 0 ‘zbekiston Respublikasi «Ekologiya
va atrof-muhitni muhofaza qilish Davlat qo‘mitasi» va «Davlat
Bionazorati» tashkiloti ishlab chiqishdi. Shu o‘rinda Ekologiya
va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasini boshqaigan,
mamlakatimiz tabiatini muhofaza
qilishda Respubl ikamizdagi
fidoyslardan boigan B.Alixonovning xizmatlari alohida hurmatga loyiq.
«0‘zbekistonda ekoturizmni rivojlantirish Konsepsiyasi» 2007-yifda
«Ekologiya xabamomasi» jumalining 6 -sonida e’lon qilindi.
0 ‘zbeMstonda
