|
0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va
|
bet | 29/109 | Sana | 14.02.2024 | Hajmi | 22,48 Mb. | | #156599 |
Bog'liq TO‘QUYCHILIK MAXSUS TEXNOLOGIYASI VA JIHOZLARI ALIMBOYEV (1)rapport
tanda rapport iplari
b
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 12 3 4 5 6 7 89 10
S'-
o.
o<
I
ГЧ
- +t- m — 4f- \r
f
£03
Cl
O r 1
3
’— i 1 • 2
P j} 4
03 \ I
q J
ъ 1[34 ГЧ
8
n —marta qaytarilsin
t -
:т
тжмкжтт^жъ'/лъ'Ш 'лъ'/л
т&ж ж# жм мш ът жу/ мш ку ж/ж лът ш/// кш /л'ш 'л
1 2 3 4 5 6 7 8 910111213141516
h
ътш ш ъш ш ш жмт'ш ум
№ i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 HI 213141516
j
5.8-rasm. Tanda iplarini shodalardan o ‘tkazish turlari:
a —qatorli to‘rtta shodaga; b —qatorli oltita shodaga; d, e —sochma oltita shodaga; / — qaytma oddiy o'tkazish; g — qaytma ikkilangan o‘tkazish; h — ikki to'plamli o‘tkazish; / — uzib o‘tkazish; j — qisqartirilgan (gula bo'yicha) o‘tkazish.
Qaytma oddiy о ‘tkazish — tanda iplari oldingi qator shodalari- dan o ‘tkaziladi, qaytishda esa orqadan oldinga qarab qator o‘tkaziladi. Bunday o‘tkazish simmetrik naqshli o‘rilishlarda qo‘llaniladi (5.8-rasm, f).
Qaytma ikkilangan o'tkazish. Bu o'tkazish oddiy qaytma o'tkazishga o'xshash bo'lib, undan farqi shundaki, oxirgi shodaga ketma-ket ikkita ip o'tkaziladi. Qaytma ikkilangan o'tkazishda iplar soni shodalarga nisbatan ikki marta ko'p bo'ladi (5.8-rasm, g). Bu o'tkazishda har bir shodaga ikkitadan ip o'tkazilganligi uchun hamma shodalar bir xil holatda ishlaydi. Bu o'tkazish oldingi o'tkazishga nisbatan kam qo'llaniladi.
Bundan tashqari, qaytma ikkilangan o'tkazish o'zgartirilgan holda boshqacharoq ham bo'lishi mumkin. Bunday o'tkazish o'rilishining naqshiga qarab olinadi va shodalar soni o'rilish rapportiga nisbatan kam bo'ladi.
Ikki to 'plamli о ‘tkazish. Bunday o'tkazish to'qimada har turli o'rilish bo'lganda qo'llaniladi. Bu o'rilishlar to'qimada bo'y- lamasiga joylashishi mumkin yoki ikki qatlamli to'qimalarda yuqori qatlam iplari bir xil va pastki qatlam iplari boshqa o'rilish bo'yicha o'rilganda qo'llaniladi. Bunda shodalar ikki qismga bo'linib, har bir qismiga bir xil o'rilishdagi iplar o'tkaziladi. Iplarni o'tkazish tartibi to'qimaning tuzilishi va o'rilishiga bog'liq bo'ladi (5.8-rasm, h). Har bir to'plam o'zining o'tkazish rapportiga ega. To'plamning soni o'rilish turlarining soniga teng. To'plamdagi shodalar soni o'rilish rapportiga bog'liq bo'ladi.
Birinchi to'plamda sakkizta shoda bo'lib, har bir to'plam uchun qator o'tkazish usuli qoilanilgan. Tanda iplarining rap porti katta to'plamdagi shodalar soni bilan to'plam lar soni ko'paytmasiga teng.
Agar to'plamlardagi shodalar soni bir xil bo'lsa, to'plam o'tkazish rapporti bir to'plamdagi shodalar to'plamlari sonining ko'paytmasiga teng bo'ladi.
Uzib o'tkazish (5.8-rasm, /). Bu o'tkazish to'qima naqshi yo'l-yo'l yoki katak shaklidagi har xil o'rilishlardan hosil bo'lganda tatbiq etiladi. Uzib o'tkazishni to'plam o'tkazishning bir turi deb hisoblash mumkin. U quyidagicha tuziladi: birinchi yo'l yoki katak iplari birinchi to'plam shodalariga, ikkinchi yo'l yoki katak iplari ikkinchi to'plam shodalariga o'tkaziladi. O'tkazish rapporti yo'llaming soni va ulardagi iplarning soniga bog'liq bo'ladi. Qisqartirilgan yoki o'rilish naqshi bo'yicha o'tkazish. Bu o'tkazish uchinchi guruh o'tkazishlaming umumiy ko'rinishidir. Bunday o'tkazishlar o'rilish rapportida bir xil o'riladigan bir nechta tanda iplari bo'lganda qo'llaniladi. Naqsh bo'yicha o'tkazish
usuli shodalar sonini qisqartiradi (5.8-rasm, j ).
0 ‘tkazish quyidagicha tuzilgan: bir xil o‘riluvchi tanda iplari bir xilda belgilanib boriladi va oxirgi belgilangan tanda iplari shodalar sonini ko‘rsatadi. Shunga e’tibor berish kerakki, sho- dalarga mumkin qadar teng miqdorda iplar 0 ‘tkazish kerak va o‘tkazish tartibi ham mumkin qadar o‘tkazuvchilarga qulaylik yaratish uchun soddaroq bo'lishi lozim.
Iplarni o‘tkazish tushunarli bo'lishi uchun rasmda to‘qima o‘rilishi bilan shodalarga 0 ‘tkazish birga ko‘rsatilgan.
Qiyin o‘tkazishlarni tatbiq etish to‘qima o‘rilishiga bog'liq bo‘lib, shodalar sonini qisqartirishda qo'llaniladi.
Kulachokli homuza hosil qilish mexanizmlari
Homuza hosil qilish mexanizmlarida asosiy ish organi kulachok bo‘lib, u shodalami harakatga keltiradi.
Kulachoklarning joylashishiga ko‘ra, homuza hosil qiluvchi mexanizmlar ichki (dastgoh ramasining ichida joylashgan) va tashqi (dastgoh ramasining tashqarisida joylashgan) mexanizm- larga bo‘linadi.
Shodalarga harakat uzatish usuliga ko‘ra, mustaqil va nomus- taqil harakatlanadigan mexanizmlar bo'ladi.
Kulachoklardan shodalarga harakat uzatuvchi zvenoning turiga ko‘ra, egiluvchan zvenoli va bikir zvenoli mexanizmlarga ajratiladi.
Kulachoklarning ekssentrisiteti shodalarning ko‘tarilish va tushish tartibi, harakatlanish qonuni, homuza turi va shoda larning turg‘un turish holatini aniqlaydi.
Kulachoklarning ekssentrisiteti va shodalarga harakat uzatuv chi richaglarning yelkalari homuza balandligini belgilaydi. Kulachoklarning do‘ngi, chuqurchalari hisobiga shodalar yuqoriga yoki pastga harakatlanadi. Bu do‘ng va chuqurchalar tartibi shodalarning ko‘tarilish va tushish tartibini belgilaydi. Do‘ng va chuqurchalarning umumiy kattaligi o'rilishning arqoq ipi bo‘yicha rapportini ko‘rsatadi. Kulachoklarning umumiy soni va shodalarga o‘tkazish usuli o‘rilishning tanda iplari bo‘yicha rapportini ko'rsatadi.
Mexanizmlarda turli xil: oddiy kulachok, ariqchali kulachok hamda kontrkulachoklar ishlatilishi mumkin. Oddiy kula- choklar ko‘proq shodalarning harakati nomustaqil bo‘lganda ham, mustaqil bo'lganda ham ishlatiladi. Ariqchali kulachok va
aksilkulachokli mexanizmlar esa shodalarning harakati mustaqil bo'lganda ishlatiladi. Bunda kulachoklar hisobiga shodalar ko'tariladi va tushiriladi.
|
| |