Duralumin shoda romlar. Bunday shoda romlar bir necha xil boiib, ular poiat yonchalar bilan biriktiriladi. Yonchalarga ikkita chiviq o‘matilib, bular gula terish uchun xizmat qiladi. Chiviqlar tirqishli halqa yordamida romda ushlab turiladi.
Ularga o‘matilgan metall gulalar poiat simdan tayyorlangan boiib, ko‘zchalarining eni va balandligi tanda ipining chiziqli
3 5
5.6-rasm. Shodalar turlari:
a — ip gulali shoda; I — shoda uzunligi; H — shoda balandligi; 1 — yog'och taxtalar; 2 — gula ko'zi; 3 — hisoblash ipi; 4,5 — o'rish shnurlari; b, d — metall gulali shodalar; / — yog'och taxtalar; 2 — gula ko'zi; 3 - metall
chiviq; 4 — metall yoncha; 5 — shoda ilgaklari.
zichligiga bog'liq. Gula tayyorlash uchun maxsus shoda simdan foydalaniladi, bu simlarning diametri 0,24 — 0,8 mm bo'lishi mumkin. Gula ko'zchalari uning o'rtasida joylashib, uning qu- loqchasiga nisbatan 45° ga burilgan bo'ladi. Bu to'quvchiga tanda ipini o'tkazishida qulaylik yaratish uchun qilinadi (5.7-rasm).
Gula ikki qavat simdan yasaladi va uning ikki uchida chiviq- larga o'rnatish uchun ikkita quloqcha va markazida ko'zcha ochiladi.
Gulalar ko'zchasi qalaylangan va buralgan bo'lishi mumkin. Gulalar esa har xil uzunlikda, ya’ni 265+355 mm atrofida bo'li shi mumkin.
Shoda simlari o'rniga po'lat plastinalardan tayyorlangan gulalardan foydalanish mumkin. Bu gulalar pishiqligi va yupqaligi simdan tayyorlangan gulalarga nisbatan afzal bo'lib, ko'pga chidaydi.
В-*-, I
В - В \ А - А
5.7-rasm. Duralumindan ishlangan shoda romi.
Metall gulalaming har biri alohida bo‘lganligi uchun ularning sonini o ‘zgartirish yoki alm ashtirish qulay. Shuning uchun hozirgi kunda to‘quvchilik korxonalarida, asosan, metall gulalar- dan foydalanilmoqda.
S h o d a la r d a n ip o ‘ tk a z is h t u r l a r i . To‘quv dastgohida to‘qi- ma hosil qilish jarayonida tanda va arqoq iplari o‘zaro o‘rilishadi. Iplar m a’lum tartibda o ‘rilishi kerak. Shuning uchun tanda iplari shodaga o‘rnatilgan gulalardan m a’lum tartibda o ‘tka- ziladi.
Tanda iplarini gulalardan o‘tkazish to ‘qima o ‘rilishiga bog‘liq bo‘lib, ular turli xil bo‘lishi mumkin.
Ip o ‘tkazish rapporti deb, tanda iplarining shodadagi gulalardan ma’lum tartibda o ‘tkazilgandagi iplar soniga aytiladi. Bundan tashqari, tanda iplarining zichligiga qarab shodalar soni o‘zgarganda o ‘tkazish turi ham o‘zgarishi mumkin.
Barcha turdagi ip o ‘tkazishlami uch guruhga bo‘lish mumkin.
Birinchiguruh ip octkazish —qator o'tkazish. Bu eng sodda va ko‘p ip o'tkazish turi bo'lib, tanda iplari bir qatorga ketma-ket o'rnatilgan shodalardan o'tkaziladi, ya’ni birinchi tanda ipi birinchi shodaga o'tkazilsa, ikkinchi tanda ipi ikkinchi shodaga o'tkaziladi va hokazo. Shunday qilib, shodalar tamom bo'lguncha ip o'tkazib boriladi va yana birinchi shodadan ip o'tkazish boshlanadi.
O'tkazish rapporti shodalar soniga bog'liq bo'lib, shodalar soni o'rilish rapportiga teng bo'ladi (5.8-rasm, a,b).
Qator o'tkazishni har xil turdagi o'rilishlar uchun qo'llash mumkin. Bu o'tkazishning k a m c h i l i g i shuki, o'rilish rapporti katta boiganida shodalar soni ko'payib ketadi. Bundan tashqari, tanda iplari ancha zich boiganda gulalarning zichligi ham yuqori bo'ladi. Bu esa iplar uzilishining ko'payishiga olib keladi.
|
