|
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiBog'liq 3. Q.X.Azizov Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslar1
T/r
D avlatlar
Y T H ogMrlik
darajasi
T/r
Davlatlar
Y T H ogMrlik
darajasi
0 ‘rta-
cha
qiy
mat
Shahar-
dan
tashqari-
dagi
yoMlar
O'rta-
cha
qiymat
Shahar-
dan
tashqari-
dagi
yoMlar
1
.
Islandiya
1,4
2,0
12.
Polsha
11,0
19,8
2.
Birlashgan
am irliklar
1,5
3,2
13.
Latviya
13,4
22,6
14.
Litva
13,6
22,0
3.
A Q SH
1,9
-
15.
Bolgariya
15,6
23,6
4.
Kanada
2,0
-
16.
Ukraina
15,8
-
5.
Isroil
2,1
5,4
17.
Molda-
viya
16,7
22,0
6.
Germa-
niya
2,2
4,7
18.
Rossiya
17,6
28,0
7.
Shveysa-
riya
2,6
4,0
19.
Estoniya
18,7
27,0
8.
Belgiya
2,7
3,3
20.
Qozo-
g‘iston
20,0
39,9
9.
A vstriya
2,8
4,6
21.
0 ‘zbekis-
ton
20,0
“
10.
Italiya
3,3
7,6
22.
Armanis-
ton
23,0
33,2
11.
Niderlan-
diya
10,3
13,9
3.2. YO‘L-TRANSPORT HODISALARINI TAHLIL
QILISHNING ASOSIY VAZIFALARI VA USULLARI
Tayanclt s o ‘zlar va iboralar: y o ‘1-transport hodisalari tahlili;
miqdoriy tahlil; sifat tahlili; topografik tahlil; halokatlaming absolyut
ко ‘rsatkichlari;
nisbiy
halokatlik
ко ‘rsatkichlar;
solishtirma
halokatlik к о 'rsatkichlari;
masshtabli xarita;
chiziqli grafik;
masshtabli sxema.
Harakat xavfsizligini tashkil etish uchun aniq tadbirlar
belgilashda asosiy tayanch ko‘rsatma sifatida YTHni har taraflama
chuqur obyektiv tahlil qilish natijalaridan olingan xulosalardan
foydalaniladi.
YTH quyidagi vazifalami hal qilish maqsadida tahlil qilinadi:
- harakat xavfsizligiga taalluqli «Avtomobil-haydovchi-yoM-
piyoda-muhit» tizimiga kiruvchi har bir omilning faoliyatiga tegishli
tadbir va choralar ishlab chiqish uchun;
- biron bir boshqaruv hududidagi, vazirliklardagi va ularning
korxonalaridagi falokatlar ahvolini, o‘zgarish mohiyatini hamda
istiqboldagi o‘zgarishini bashorat qilish maqsadida;
- YTHning kelib chiqish sabablarini va ularni bartaraf qilish
borasida tuziladigan ko‘rsatmalarni ishlab chiqish uchun;
- YTH ko‘p qaytariladigan yo‘1 boMaklarini aniqlash maqsadida;
- bitta yoki bir nechta bir xil YTHning vujudga kelish
sabablarini aniqlash uchun;
- YTHni tahlil qilish uchun universal dastur tuzish maqsadida.
Maqsad va vazifalariga qarab YTHni tahlil qilishning
m i q d o r i y ,
s i f a t
va
t o p o g r a f i k
usullari mavjud. YTHni miqdoriy usul bilan tahlil
qilishda halokatlarning absolyut, nisbiy va solishtirma ko‘rsatkichlari
o‘rganiladi.
H a l o k a t l a r n i n g a b s o l y u t k o (r s a t k i c h l a r i g a
quyidagilar misol
boMadi: YTHning umumiy (yillik, oylik, choraklik) soni; YTHda
jarohat olganlar (halok boMganlar) soni; jarohat olganlarning yoki
halok boMganlarning yoshiga, kasbiga qarab YTHdagi soni;
haydovchilaming aybi bilan oMganlar, jarohat olganlar soni;
avtomobil yoki ular holatining nosozligi bilan boMgan YTH soni va
h.k.
N i s b i y
h a l o k a t l i l i k
k o ‘r s a t k i c h l a r i .
Nisbiy
halokatlilik
ko‘rsatkichlarini hisoblashda bitta absolyut ko‘rsatkich boshqa
absolyut ko‘rsatkichga nisbatan olinadi. Bunda nisbiy ko‘rsatkichni
umumiy ko‘rinishda quyidagi formula [5] orqali hisoblash mumkin:
o
=
ka
/
b
;
(3.1)
bu yerda,
о
- nisbiy ko‘rsatkich;
At в-
biron bir absolyut
ko‘rsatkichlar:
к —
masshtabli koeffitsiyent.
Masalan:
a
- YTH soni,
в—
transport vositalari soni bo‘lsa va
к
|
| |
