shim oli-g'arb tomonga sal nishab bo'lgan
tekislikdan
iborat. Qadim gi deltada (Xorazm vohasi) A m udaryo
ning o'zani va qayirlari keng. A m udaryo doimo
qirg'oqlarini yuvib turadi. Bu hodisa deyish deb ataladi.
Qishi sovuqroq (o'rtacha harorat -4 °C , -6°C ), yoz issiq,
iyulning o'rtacha harorati +27,5°, yog'in miqdori 80 m.
Ichki suvlari A m udaryo va undan chiqarilgan kanallardan
iborat. To'qay va bo'z tuproqlar tarqalgan. U larda to'qay
va o 't o'sim liklari o'sadi,
to'ng'iz, g'oz, oqqush, qirg'ovul,
laqqabaliq ko'p.
Badxiz-Qorabel qirlari.
Qoraqum ning
janubi-
sharqida joylashgan bo'lib, Porapamiz tog'oldi tekisliklari
va qirlaridan iborat. M urg'ob va Tajan daryolarning
o'rtasida Badxiz balandliklari, sharqda M urg'ob
daryosi
bilan Kaliyer, Uzboy orasida Qorabel balanliklari joy
lashgan. Bu qirlar ustida bayir deb ataluvchi uzun-uzun
cho'zilgan tepaliklar bor (nisbiy balandligi 50 m, mutloq
balandligi 300-1000 m). Bayirlar orasida quruq vodiylar,
berk botiqlar vajarlar ko'p. O qar suvlari yo'q, bo'z tuproq,
o 't o'sim liklar o'sadi.
Tog'oldi va tog' oralig'i tekisliklariga
Farg'ona,
Zarafshon,
Qashqadaryo, Chirchiq-Ohangaron vodiylari
va M irzacho‘1 kiradi. U larning asosiy xususiyati inson
tom onidan kuchli o'zlashtirilganligidir.
Farg'ona vodiysi
G'arbiy, M arkaziy va Janubiy
Tyanshan oralig'idajoylashgan.Shim olva shim oli-g'arbda
Chotqol va Q uram a, sharqda Farg'ona, janubda Oloy va
Turkiston tog'lari bilan o'ralgan. Faqat g'arbda Xo'jand
184
darvozasi orqali Dalvarzin cho'li bilan bog'langan. Qish
barqaror
va sovuq, yoz issiq, uzoq davom etadi. Asosiy
daryosi Sirdaryo va uning irm oqlaridir (Qoradaryo,
Norin, So‘x, Isfara,
Shohimardon, Isfayram). Adirlarida
bo'z tuproqlar tarqalgan, o'sim lik
va hayvonot dunyosi
kuchli o'zgargan.
