O‟simlik va hayvonot dunyosi va uni muhofaza qilish
Reja
1.
O‟simliklar va hayvonlar xilma-xilligi va ahamiyati.
2. Noyob va qirilib borayotgan organizmlar.
3. O‟zbekiston o‟simliklari va hayvonlari.
4. O‟simliklar va hayvonlarni muhofaza qilish.
5. O‟zbekiston “Qizil kitobi”
Tayanch so‟zlar;
fotosintez, o‟rmon o‟simliklari, tog‟, cho‟l, to‟qayzor va
vodiy o‟rmonlari.
Yo‟qolgan turlar
Hech bir inson dinozavrlarning yo‟q bo‟lib ketish
sababini aniq dallillar
bilan aytibberolmaydi. Bir narsa aniqqi, inson faoliyati va tabiatga ta‟siri
dinozavrlardan keyin paydo bo‟ldi. Bugun boshqacha hayot. Yo‟qolib
borish
arafasidagi turlar soni oshmoqda. 1980 yildan 2000 yilgacha AQSH da 40 ga yaqin
o‟simlik va hayvon turlari yo‟q bo‟lib ketdi. Sababi, insoniyatning yer yuzini katta
maydonlarini egallashi va o‟zlashtirish, ehtiyojlarini qondirishi hisobiga turlar soni
kamayibketmoqda.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, biologik xilma-xillik
Yeryuzida barcha
ekotizimlarda mavjud. Biron bir turning yo„qolishiyoki kamayib ketishi har xil tur
populyatsiyasi uchun noqulaylik keltiribchiqaradi, zero, turlar doimo bir-biri bilan
turlichao„zaro bog„langan. Suv ekotizimi va quruqlik ekotizimlarida turlar xilma-
xilligini saqlash hozirgi kunning dolzarb muammolaridan biri bo„lib
qolmoqda.Tabiat resurslaridan oqilona foydalanmasligimiz oqibatida,
qanchadan-
qancha turlar va notirik komponentlar xavf ostida qolayapti. Tabiatning chiroyli
manzarasi, ko„rkam go„shalari, o„zining hayvonot va o„simlik
olamining
g„aroyibotligi bilan ajralib turuvchi biosferani saqlash har birimizning insoniylik
burchimizdir.
Biologik xilma - xillik tropik o„rmonlarda, ya‟ni
doimiy namiqlimli
hududlarda, jumladan, Ekvadordagi Yasuni milliy bog„ida
yuqoribioxilma-xillik
mavjud. Quruqlik bioxilma-xilligi okean bioxilma -xilligidan 25 marotaba
yuqori. Yeryuzida mavjud bo„lgan 8,7 millionturning 2,1
millioni okean uchun
xos ekanligi baholandi. Kolumbiya yuqori bioxilma - xillikka ega bo„lgan
mamlakathisoblanib, u yerda endemik turlar ko„p. Ya‟ni bu turlar boshqa
biromamlakatda uchramaydi. Yerda mavjdu bo„lgan turlarning 10% gayaqini
Kolumbiyada uchraydi va 1900 dan ko„proq qush
turlari Yevropava Shimoliy
amerikaga qaraganda ko„proq. Kolumbiyada dunyo sutemizuvchi turlarining 10%
i uchraydi
1
.
