1-jadval
Bioxilma-xillikning boyligi
№
Tiplar
Turlar soni
%
1
Baktriyalar
1942
7,19
2
Viruslar
200
0,7
3
Soda organizmlar
870
3,2
4
Yassi chuvalchanglar
300
1,1
5
Yumaloq chuvalchanglar
930
3,4
6
Mollyuskalar
140
0,5
7
Bo‟g‟imoyoqlilar
11300
41,8
8
Umurtqalilar
664
2,5
9
Suv o‟tlari
2008
7,4
1
0
Yuqori o‟simliklar
4146
4500
15,3
16,6
O‟zbekiston asosiy tabiiy-hududiy majmuasi florasining
xilma-xilligi
2-jadval
Majmualar
Maydoni
km
2
%
Turla
r soni
Cho‟llar
Qumli cho‟llar
Taqirlar
Shag‟alli cho‟llar
Sho‟rxok cho‟llar
9870
13185
1700
1310
22
29
4
3
320
400
566
304
Namlanga
n maydonlar
Daryo qayirlari va
ko‟llar
1541,3
3,5
285
Dashtlar
Tog‟oldi yarim
cho‟l
Tog‟ quruq
dashtlari
459
365
1
0,7
1180
634
O‟rmon-
o‟tloq dashtlar
Tog‟ bargli o‟rmon
va butazorlar
Archazorlar
218
85,6
0,4
0,2
248
235
О„zbekiston Respublikasi hududida 4,5 mingga yaqin yovvoyi о„simlik va
2000 dan ziyod zamburug„ turlari mavjud. Shundan 577 tasi dorivor, 103 turi
bо„yoqbop, 560 turi efir moyli о„simliklar hisoblanadi. Ular orasida jiddiy
muhofazaga muhtoj kо„pgina kamyob, endem va relikt turlar ham bor. Bunday
turlarning soni 400 ta atrofida bо„lib, ular О„zbekiston florasining 10-12 % ini
tashkil etadi.
Aholining tabiatga notо„g„ri munosabati ham о„simliklarning kamayib
ketishiga sabab bо„lmoqda. Ayniqsa, keyingi yillarda qizil lola, sallagul, shirach
va shunga о„xshash nafis gulli о„simliklarning juda kamayib ketganligining
guvohi bо„lib turibmiz.
О„simlik turlarini saqlash va muhofaza qilish uchun 1979 yilda
О„zbekiston
“Qizil kitobi”
ta‟sis etildi. Qizil rang - xavfli, ta‟qiqlovchi va ma‟n
qiluvchi ramziy ma‟noni anglatadi.
“Qizil kitob”
nabotot olamining kamyob,
yо„qolib ketish xavfi ostidagi turlari haqida mukammal ma‟lumot beradi. Uning
vazifasi - jamoatchilik va davlat idoralarini tabiat muhofazasi masalasiga jalb
etishdan va turlar genofondini saqlab qolishga kо„maklashishdan iborat.
О„zbekiston florasining yо„qolib ketish xavfi ostida turgan 163 turi
“Qizil
kitob
”ning 1984 yilgi nashriga kiritilgan. Shuni esda tutish kerakki,
“Qizil kitob”
ning birinchi jildi (tomi) hayvonlar bо„yicha bо„lib, 1983 yilda nashr qilingan.
1998 yilga kelib, О„zbekiston
“Qizil kitobi”
ga kiritilgan о„simlik turlarining soni
301 taga yetdi. 2009 yilda nashr etilgan О„zbekiston Respublikasining
«Qizil
kitobi»
ga esa 321 ta о„simlik va 3 ta zamburug„ turlari kiritilgan.
О„simlik dunyosini muhofaza qilish jarayonida keng omma ishtirok etgan
taqdirdagina ijobiy natijalarga ega bо„lish mumkin. Shundagina, biz kelgusi
avlodlar uchun nabotot olamining bebaho boyligini saqlab qoldirgan bо„lamiz.
|
