|
Aylanma mablag`lar holatini ko`rsatuvchi ko`rsatkichlar
|
| bet | 6/67 | | Sana | 29.01.2024 | | Hajmi | 353 Kb. | | #147810 |
Bog'liq Korxona iqtisodiyoti maruza matn Qalmuratov B S , Inyatov A R , Bekturdiev M B , Oteev U A, 111111111111, 2-tema. Vektоr maydоn, Mustaqil ish. NAMUNA (1), 1 JN Variant Namuna (2), 1 mavzu, 8888888, tashakkurnoma xati, Табиий фанлар 4, Transformatorlar., 1-mavzu kirish. Cho’yan va po’lat ishlab chiqarish. Reja, sanoat korxonalarida elektr, Avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar fani maruza matni Yangi, KUMUSHBEGIM NAVOIY TRANS, Avtomobil elektr elektron jihozlari maruza matniAylanma mablag`lar holatini ko`rsatuvchi ko`rsatkichlar
1. Aylanma mablag`lar holati natural-moddiy shaklidan va qiymat o`lchov birliklaridan kelib chiqib natural va qiymat ko`rsatkichlar orqali biror bir paytga (momentga) yoki davrga hisobga olinadi. Masalan: tovar zahiralari biror paytga (1.01; 1.04; 1.07; 1.10; 1.12; 1.01 kelgusi yil kabi) natural va qiymat ko`rsatkichlarda hisobga olinishi mumkin yoki biror bir davrga qiymat ko`rsatkichlari orqali ularni o`rtacha miqdori aniqlanadi.
Aylanma mablag`larni o`rtacha qiymati:
birinchidan, o`rtacha arifmetik usul bilan, aniqlanishi mumkin. Bu usul aylanma mablag`lar summasi kvartal yoki oylar bo`yicha o`rtachasi berilgan bo`lsa ishlatiladi. (Bu formuladi «Х» - «Aylanma mablag`lar» deb hisoblanadi;
ikkinchidan, aylanma mablag`lar summasi dinamik qatorda bir paytga (kunga) berilgan bo`lsa o`rtacha xronologik usul bilan hisoblanadi, ya`ni
Aylanma mablag`larni holatini anglatuvchi ko`rsatkichlar qatoriga, ularni takrorlanish yoki aylanish ko`rsatkichini (kunlar va marotaba hisobida) kiritish zarur. Bu ko`rsatkich ikki xil turda, ya`ni birinchisi, aylanma mablag`lari aylanishi, ikkinchisi tovar zahiralarni aylanish sifatida ishlatiladi (ushbu ko`rsatkichni mohiyati «Chakana tovar aylanishi» mavzusida batafsil yoritilgan).
Aylanma mablag`larni aylanishi kunlar hisobida ularni takrorlanishini bir sikl muddatini ko`rsatadi, tovar zahiralari kun hisobidagi ko`rsatkich esa, ularni qancha muddatga yetishini, ya`ni necha kunda sotilib bo`lishini ko`rsatadi.
Aylanma mablag`larni aylanish muddati quyidagicha hisoblanadi (chakana savdo misolida): Aylanma mablag`larni biror bir davrida (kvartal, yil) aylanish miqdori ularni ushbu davrda necha marotaba aylanishligi (takrorlanishini) anglatadi va quyidagicha hisoblanadi:Ushbu ko`rsatkichlarni ulgurji savdo aniqlashda «Ulgurji ombor tovar aylanishi» ko`rsatkichi ishlatiladi.
Aylanma mablag`larni o`zgarish tendensiyalari (dinamikasi) ko`rsatkichlari
Ushbu ko`rsatkichlar asosiy fondlarniki kabi aylanma mablag`larni bir necha yillar davomida «aylanma mablag`lar holatini ko`rsatuvchi»,, «aylanma mablag`lar tarkibini anglatuvchi», «aylanma mablag`lar bilan ta`minlanganligi» va «aylanma mablag`lardan foydalanish samaradorligini anglatuvchi» ko`rsatkichlarni absolyut miqdorini farqi, foizlar, indekslar orqali u yoki bu tomonga o`zgarish darajasini ifodalaydi. Ular ishlatilayotgan ko`rsatkichlar nomi bilan atalib, ushbu ko`rsatkichlarni o`tgan yillarga nisbatan absolyut miqdorini o`zgarishi aniqlanadi, foiz hisobida dinamikasi va indeks o`lchov birliklarida hisoblanadi.
|
| |
