402
Hamma turdagi bajariladigan ishlar bo‘yicha rejali ko‘rsatkichlar shunga o‘xshash
hisoblanadi. Bu ma’lumotlarni 10.2-jadavalda keltirilgan shaklda yig’ish tavsiya
etiladi.
10.2-jadval
Ish turlari bo‘yicha yo‘l xo‘jaligi korxonasining yillik topshirig’i
Ishlar nomlari
O‘lchov
birligi
O‘lchov birligi
umumiy
miqdori
Davr
koeffistienti
O‘lchov
birligidagi
yillik reja
Suv sepuvchi mashina
yordamida qoplamani chang
va loydan tozalash
km/100 m2
60/4500
8
480/36000
Yo‘l belgilari va ustunlarini
yuvish
sht.
482
8
3856
Yo‘l belgilari va ustunlarini
bo‘yash
sht.
482
1
482
Emirilgan yo‘l belgilarini
almashtirish
sht.
482
0,2
96,4
Barer to‘siqlarini bo‘yash
m
6840
2
13680
Avtopavilonlarni yuvish
m2/sht.
360/18
10
3600/180
O‘yiq ta’mirlash
km/100 m2
113/127,13
2
226/254,26
U yoki bu turdagi ishlarni ishlab chiqish grafigiga
davr koeffistientlarini
bog’lash shartida (qar. 5.4 b.) butun avtomobil yo‘li va yo‘l bo‘lagi bo‘yicha
brigada, yo‘l-ta’mirlash bo‘limi (YTB) va TYEK ning yillik, kvartaldagi va oylik
ta’mirlash ishlari hajmini aniqlash mumkin.
Alohida avtomobil yo‘li yoki bir hududning avtomobil yo‘llari
uchun
bajariladigan ish turlari bo‘yicha ishlab chiqilgan “davr davomiyligi” va “davr
koeffistienti” ko‘rsatkichlari 5-10 yil oralig’ida o‘zgarmas tavsifga ega bo‘ladi va
keyingi yillarda avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlarni
rejlashtirish uchun muvofaqqiyatli foydalanilishi mumkin bo‘ladi. Avtomobil
yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlar sifatini
oshirish uchun joriy
ta’mirlash va saqlashga sarflanadigan moliyaviy mablag’larni hamda
material-texnik resurslarni to‘g’ri taqsimlash zarurdir. Bugungi kunda umumiy
403
foydalanishdagi avtomobil yo‘llari tarmog’ini joriy ta’mirlash
va saqlash uchun
ajratilayotgan mablag’lar amaldagi sarf-xarajatlarga mos kelmaydi. Amaldagi sarf-
xarajatlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, 1 km avtomobil yo‘lini joriy ta’mirlash va
saqlashga sarflangan mablag’lar ba’zi bir hududlarda me’yordagidan bir necha
borobar ko‘p talab qilishini ko‘rsatadi. Bu shuni ko‘rsatadiki, har qaysi hududning
o‘ziga xos yo‘llardan foydalanish sharoiti mavjud va buni yo‘llarni joriy ta’mirlash
va saqlash ishlarini rejalashtirishda hisobga olish zarur. 10.3-jadvalda O‘zbekiston
Respublikasi hududini yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha tumanlashtirish
keltirilgan. 4.1-jadval asosida O‘zbekiston Respublikasi hududini yo‘llardan
foydalanish sharoiti bo‘yicha tumanlashtirish xaritasi ishlab chiqilgan. (10.3-rasm).
10.3-jadval
Respublika hududini yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha
tumanlashtirish jadvali
Mintaqalar
Tumanlar
P
miqdori
Geografik tumanlar nomlari
I
Ia
0,42-0,50
Sirdaryo, Yangier, Olmaliq, Bekobod, Toshkent,
Farg’ona
Ib
0,51-0,56
Andijon, Samarqand, Denov,
Sherobod, Qo‘qon,
Urganch, Xiva
II
IIa
0,57-0,60
Jizzax, Do‘stlik, G’uzor, Qarshi, Muborak,
Namangan, Pop, Termiz
IIb
0,61-0,62
Shahrisabz, Payshanba, Qushrobot
III
IIIa
0,63-0,72
Nukus, Chimboy, Jonkeldi, G’allaorol
IIIb
0,73-0,78
Mo‘ynaq, Buxoro, Qorakul
IV
IVa
0,79-0,88
Qoraqalpoq, Navoiy, Nurota, Oqbaytal
IVb
bolee 0,88
Moshiquduq
IVg
**
Tog’li tumanlar
Jadaldagi IVt tuman – bu tog’li tumanlar bo‘lib, yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha tumanlashtirish
uchun qo‘shimcha kuzatuvlar olib borish zarur.
Tumanlashtirish asosida yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha tumanlar
koeffistientlari ishlab chiqilgan (4.2-jadv.). Avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va
saqlashga sarf-xarajatlarni aniqlashda yo‘llardan foydalanish hududiy sharoitlarini
404
hisobga olish zarurdir. Buning uchun me’yoriy sarf-xarajatlarni yo‘llardan
foydalanish sharoiti bo‘yicha tuman koeffistientiga ko‘paytiramiz.
Quyida
avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlashga haqiqiy talab qilinadigan
sarf-xarajatlarni aniqlash uchun formula (1) keltirilgan:
S
1 KM
= S
et
K
tum
(1)
bunda S
1 KM
- 1 km avtomobil yo‘lini joriy ta’mirlash va saqlashga haqiqiy talab qilinadigan
sarf-xarajatlar, so‘m; S
et
- yo‘llardan foydalanish etalon sharoitida 1 km avtomobil yo‘lini joriy
ta’mirlash va saqlashga sarf-xarajatlar, so‘m; K
tum
- yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha
tuman koeffistientlari (10.4-jadv.).
10.5-jadval
Yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha tuman koeffistientlari
Yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha mintaqalar
I
II
III
IV
Yo‘llardan foydalanish sharoiti bo‘yicha tumanlar
Ia
Ib
IIa
IIb
IIIa
IIIb
IVa
IVb
IVt
1,0-1,2 1,21-1,35 1,36-1,44 1,45-
1,49
1,50-1,73 1,74-1,87 1,88-2,1 2,11-
2,12
2,5
**
* * - tog’li tumanlar uchun shartli qabul qilingan.
405
Rasm. 10.1. O‘zbekiston Respublikasi hududini yo‘llarni ekspluatastiya qilish
sharoiti bo‘yicha tumanlashtirish xaritasi
