38
Vino tayyorlash alkogolesenoanabiozga, ya‟ni uzum va meva sharbatlarini bijg‟itish
yordamida
spirt hosil qilishga asoslangan.
Abioz.
Mahsulotlarni saqlashning ushbu usulida tirik organizmlar ishtirok etmasligi lozim.
Termosterilizasiyada mahsulotlarga yuqori haroratda ishlov beriladi. Bu usul mikroorganizmlarning
iqori haroratda (100°S va undan yuqori) nobud bo‟lishiga asoslangan va xalq xo‟jaligida juda keng joriy
qilingan. Ko‟pgina meva-sabzavot konserva zavodlari shu usulda ishlaydi. Xozirgi
vaqtda sterilizasiya
yuqori va ultrachastotali tok yordamida ham amalga oshiriladi.
Termosterilizasiya 65-85°S larda ham amalga oshiriladi va bu usul amalda pasterizasiya deb
yuritiladi.
Ximsterilizasiyada mahsulotlarni kimyoviy moddalar bilan konserva qilinadi. Amalda meva va
uzumni qayta ishlashda
natriy-benzoy tuzidan, sulfat kislotasidan, sulfat angidrididan foydalaniladi.
Ushbu moddalar ma‟lum darajada antiseptik xususiyatga ega bo‟lib, ayrim mikroorganizmlarning
rivojlanish jarayonini to‟xtatib qo‟yadi.
Bundan tashqari, meva va rezavor mevalarni konserva qilishda
sorbin kislotasidan, don mahsulotlarini saqlashda natriy pirosulfat va pronion
kislotasi preparatlaridan
foydalaniladi.
Kimyoviy sterilizasiya donni va omborlarni dezinfeksiya qilishda ham muhim ahamiyatga ega.
Yog‟och tutuni ham muhim antiseptik bo‟lib, bakterisid xususiyatiga ega. Go‟sht va baliq go‟shti
mahsulotlarini tutunda ishlash amalda dudlash deb yuritiladi. Bu mahsulotlarga nitrat va nitritlar bilan
ishlov berib ham saqlanuvchanligini oshirish mumkin.
Mexanik sterilizasiyada mahsulot sifatini buzuvchi mikroorganizmlar filtrlab yoki sentrifuga
yordamida mahsulotdan chiqarib yuboriladi. Meva va uzum sharbatlarini filtrlash ham ma‟lum
darajada
uni mikroblardan tozalaydi.
Ultrabinafsha,
infraqizil,
rentgen
nurlar
va
ionlashgan
nurlar
ham
mahsulotlardagi
mikroorganizmlarga salbiy ta‟sir ko‟rsatadi. Nurlar yordamida mahsulotni sterilizasiya qilish nur
sterilizasiyasi (fotosterilizasiya) deb yuritiladi.
Mahsulotni nur yordamida sterilizasiya qilishda nurning miqdori va sterilizasiya muddati aniq
bo‟lishi lozim, aks holda mahsulotda begona hid paydo bo‟ladi.
