X o‘jalik faoliyatining mahsulot ishlab chiqarish, ishlar ba-
jarish, xizmatlar ko‘rsatish jarayonlarini tashkil etishning asosiy
bug‘ini uni m ablag‘ bilan ta ’minlash hisoblanadi. X o‘jalik yuritu-
vchi subektlar m alag ia ri quyidagi ikki manbalar hisobidan shakl-
lanadi:
o ‘z m ablaglari;
qarz (jalb etilgan) m ablag‘lar.
Amaliyot
va
k o ‘pchilik
ilmiy
adabiyotlarda
korxona
m ablag‘lariga nisbatan “kapital” iborasi qoilaniladi. Shu bois bux
galteriya hisobida ham “m ablag‘lar” va “kapital” iboralari ishlati-
lishi mumkin.
M a’lumki, korxona m ablag lari miqdori x o ‘jalik jarayonlari
natijasida k o ‘payishi kamayadi. K orxona m ablag‘lari miqdorida
“qo‘yilm alar”, “foyda”, “xarajat” va “kapital chiqimi” x o ‘jalik ja-
rayonlari asosida ko ‘payish yoki kamayish holatlari sodir b o ‘ladi.
Ushbu jarayonlar mazmunini quyidagi chizmada ko‘rish mumkin
(1.4.2-chizma).
Г
K o 'p a y is h i
=0=
Q o 'v ilm a la r
'-ГГ ~
fovda
Xususiy kapital
1 .
Kamayishi
Ж
xarajat
33=
K a p ita l c h iq im i
1.4.2-chizma. Xususiy kapital miqdori o'zgarishi bilan
bog'liq jarayonlar”
M ab lag lar aylanishidagi asosiy bosqich bu moddiy boyliklar-
ni yaratish jarayoni sodir bo‘ladigan ishlab chiqarish bosqichidir.
Bu yerda ishlab chiqarilgan buyumlar nafaqat tashqi k o ‘rinishi va
xususiyati bilan, balki qiymatining hajmi bilan farq qiladigan yangi
11 B .N id iz. H, .Ajidcrson, D. K old u yell “P rinciblcs o f A cco u n tin g ” . М .Ф инансы и эко
