Tarmoq ОТ.
Tarmoqqa ulangan kompyuterlarning yakkahol va birgalikda
ishlashini ta'minlovchi maxsus dasturlar majmuasidan iborat ОТ -
tarmoq
operatsion tizimi deb ataladi.
Ushbu ОТ, jumladan, tarmoq ichra ma’lumotlarni
ayirboshlash, saqlash, qayta ishlash, uzatish kabi xizmatlarni ko‘rsatadi. Asosiy
dasturiy ta’minotni qo‘shimcha ravishda o‘rnatiladigan xizmat ko‘rsatuvchi
dasturlar to’plarni to’ldirib turadi.
Bunday dasturlarni ko'pincha utilitlar deb
atashadi
. Utilitlar - ma’lumotlarni qayta ishlashda qo‘shimcha operatsiyalarni
bajarishga yoki kompyuterga xizmat ko‘rsatishga (tashxis, apparat va dasturiy
vositalarni testlash, diskdan foydalanishni optimallashtirish va boshqalar)
mo’ljallangan dasturlardir.
AMALIY DASTURIY TA’MINOT
Kompyutening dasturiy ta’minoti orasida eng ko‘p qo‘llaniladigani amaliy
dasturiy ta’minot (ADT) dir. Bunga asosiy sabab - kompyuterlardan inson
faoliyatining barcha sohalarida keng foydalanilishi, turli predmet sohalarida
avtomatlashtirilgan tizimlarning yaratilishi va qo’llanilishidir. Amaliy dasturiy
ta’minotni quyidagicha tasniflash mumkin:
Muammoga yo‘naltirilgan ADT
ga quyidagilar kiradi:
-
buxgalteriya uchun DT;
-
personalni boshqarish DT;
-jarayonlarni boshqarish DT;
-
bank axborot tizimlari va boshqalar.
Umumiy maqsadli ADT
- soha mutaxassisi bo’lgan foydalanuvchi axborot
texnologiyasini qo’llaganda uning ishiga yordam beruvchi ko‘plab dasturlami
o‘z ichiga oladi.
Bular:
-
kompyuterlarda malumotlar bazasini tashkil etish va saqlashni
ta’minlovchi maiumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT);
-
matnli hujjatlarni avtomatik ravishda bichimlashtiruvchi, ularni tegishli
holatda rasmiylashtiruvchi va chop etuvchi matn protsessorlari;
-
grafik muharrirlar;
-
hisoblashlar uchun qulay muhitni ta’minlovchi jadval protsessorlari;
-
taqdimot qilish vositalari, ya’ni tasvirlar hosil qilish, ulami ekranda
namoyish etish, slaydlar, animatsiya, filmlar tayyorlashga moijallangan
maxsus dasturlar.
Ofis ADT
idora faoliyatini tashkiliy boshqarishni ta’minlovchi dasturlami
o‘z ichiga oladi.
Ularga quyidagilar kiradi:
-
rejalovchi yoki organayzerlar, ya’ni ish vaqtini rejalashtiruvchi,
uchrashuvlar bayonnomalarini, jadvallarni tuzuvchi, telefon va yozuv
kitoblarini olib boruvchi dasturlar;
-
tarjimon dasturlar, ya’ni berilgan boshlang‘ich matnni ko‘rsatilgan tilga
tarjima qilishga mo’ljallangan dasturlar;
-
skaner yordamida o‘qilgan axborotni tanib oluvchi va matnli ifodaga
o‘zgartiruvchi dasturiy vositalar;
-
tarmoqdagi uzoq masofada joylashgan abonent bilan foydalanuvchi
orasidagi o‘zaro muloqotni tashkil etuvchi kommunikatsion dasturlar.
|
