|
1-maruza mavzu. Kirish respublika xaiq xo'jaligida kimyo sanoatining ahamiyati reja
|
| bet | 15/53 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 0,51 Mb. | | #232891 |
Bog'liq Korxona jihozlariOrganik nometal materiallar:
-grafit;
-faolit:
-Viniplast
-polietilen va boshqalar.
Grafit- 3500 C suyuqlanadigan mustaxkamligi yuqori bo'lgan va agressif muxitga chidamli material.
Faolit-fenolformaldegid smolasi va kislotaga chidamli to'ldirgichlardan tashkil topgan kislotalargha chidamli material. Undan quvurlar tayyorlanadi.
Viniplast-polivinil xloridga turli qo'shimchalar q'shish yo'li bilan olingan termoplastik konstruksion material. Kimyoviy baroshlikga chidamli yuqori mustaxkamlikga ega material.
Polietilen- yuqori bosimda va past bosimda (katalizator qollash yo'li bilan) olingan polietilenlar mavjud.
Plastmassalar yuqori korroziyaga chidamli va mustahkamlikka ega yangi konstruktsion materialdir. Plastmassalarni ishlab chiqarish jarayonida mustahkamligini, qayishqoqligini, rangini, yumshash temperaturasini, issiqlik o'tkazuvchanligini yaxshilash va arzonlashtirish maqsadida unga plastifiqator, to'ldiruvchi, rang beruvchi moddalar qo'shiladi.
Hamma plastmassalar 2 guruhga bo'linadi:
1) termoplastlar; 2) reaktoplastlar. Termoplastr isitilganda yumshash, sovitilganda qotish xossasiga ega va bu jarayonni bir necha marta qaytarsa bo'ladi. Reaktoplastlar esa, isitilganda eriydi va ma'lum bir temperaturagacha qizdirilsa - qotib qoladi va qayta yumshamaydi, erimaydi.
Shisha plastiklar - poliefir smolalar va shisha tolalaridan tashkil qilingan sun'iy material. Undan yirik, o'lchamlari katta distillyatsion kollonalar, skrubberlar, omborlar, diametri 4,5 m, balandligi 6 m li idishlar yasash mumkin. SHisha plastiklar 20°C yoki undan ozgina yuqori temperaturada qizdirilsa, polimerizatsiya bo'ladi.
Ftoroplast -4. Qayishqoqligi yuqori, elektr tokni o'tkazmaydigan, issiqlikka chidamli, -200-+500 °C temperaturada ishlatish mumkin. Kimyoviy muhitlarga o'ta chidamliligi, uning yaxshi xossalaridan biridir. Bu ko'rsatkich bo'yicha palstmassalar, Au, Pt emal', max'sus qotishma va boshqa materiallardan ustundir.
Ftorplast-4 dan har xil qalinlikdagi listlar, trubalar, yupqa devorli tsilindrik idishlar, membranalar, sil'fonlar va boshqa turli mahsulotlar tayyorlash mumkin. Ayniqsa jihozlar uchun qistirma sifaitida foydalanishda unga teng keladigan material yo'qdir. To'ldiruvchisiz plastmassalarning chidamliligi quyidagi xossalar bilan harakterlanadi:
1. Penoplastlar past kontsentratsiyali kislota, ishqor va organiq eritmalarga nisbatan chidamli. Ammo H₂SO₄ oleum, HNO3 va kontsentrlangan ishqorlarga bardosh bera olmaydi;
2.Shisha plastiklar, benzin, metanol, butanol, etil atsetat, 100' li azot, fosfor va vodorod xlorid kislotalariga nisbatan chidamli;
3.Ftorplastlar hamma kislota va ishqorlarga nisbatan past va yuqori temperaturalarga chidamli. Oksidlovchi kislota va «tsarskaya vodka»lar qaynash jarayonida ham ftorplast o'z xossalarini yo'qotmaydi. Shu kungacha uning erituvchisi topilmagan.
Ammo, natriy yoki kaliy, ftor va o'lchamli ftor xloridlar ta'sirida emiriladi. Plastmassalarni metallar bilan taqqoslash shuni ko'rsatadiki, plastmassalar bir necha afzalliklarga ega:
a) solishtirma og'irligi kichiq; b) solishtirma mustahkamligi yuqori; v) texnologik xossalari yaxshi; g) korrozion bardoshliligi yuqori.
Kimyo sanoatida himoyalovchi qatlam sifatida rezinadan foydalaniladi. Rezinaning kimyoviy tasirlarga chidamliligi yuqori.
Kimyo sanoatida ko'pgina texnologik jarayonlar yuqori haroratda (800-1300 C) kechadi. Bu jarayonlarni amalga oshiradigan qurilmalarning konstruksiyasi o'tga chdamli materiallardan tayyorlanishi kerak.
Qurilmalar va quvurlarda haroratni doimiy saqlab turish va issiqlikni yo'qolishini kamaytirish? Qurilmalarda xizmat ko'rsatishda qulay sharoitni yaratish xizmat ko'rsatish muddatini uzaytirish uchun qurilmalarni tegishlicha himoyalash talab etiladi. Bu maqsadlar uchun sanoatda turli xil o'tga chidamli va issiqlikni himoyalovchi materiallar ishlab chiqariladi.
O'tga chodamli materiallar- xom ashyoning turiga qarab quyidagi 6 guruxga bo'linadi;
1.qumtuproqli.
2.alumosilikatli.
3.magneziyali.
4.uglerodli.
5.oksidli.
6.karbidli.
Bularning eng muxim xususiyati yuqori harorat tasiriga yumshamasdan yoki erimasdan qarshilik ko'rsatishi, termik barqarorligi va boshqalar.
Qumtuproqli o'tga chidamli materiallarga dinas misol bo'ladi. U kvars yoki quimtoshdan tayyorlanadi.
Alumosilikatli o'tga chidamli materiallarga shamot misol bo'ladi, shamot g'ishtlari bilan sanoat pechlari, oltigugurt va kolchedan kuydiradigan xumdonlarning ichki tomonlari qoplanadi.
Magnezal o'tga chidamli materiallarning tarkibida 90% ko'proq MgO bo'lib.
2000 °C va undan yuqori haroratda barqarordir.
|
| |
