|
1. Mavzu: Maktabgacha ta’limning mazmun- mohiyati va ta’lim tizimida tizimida tutgan o’rni reja
|
| bet | 97/99 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 450,5 Kb. | | #255115 |
Bog'liq Jami ma\'ruza matniInklyuziv ta'lim barcha bolalar va yoshlar bilan va bo'lmagan holda amalga oshiriladigan tizim sifatida taklif etiladi nogironlik yoki qiyinchiliklar, odatdagi maktablarga borishga qodir. Shu tarzda ular gorizontal ravishda ta'lim tizimida ishtirok etishlari mumkin. Bunga erishish uchun maktablar va muassasalar tegishli yordamlarga ega bo'lishi kerak. Nima uchun? Shunday qilib, ularning barchasi, qiyinchiliklardan qat'i nazar, teng sharoitlarda o'rganishlari mumkin. Tajriba ularning barchasi uchun bir xil bo'lishi kerak, institutsional hayotda teng ishtirok etish imkoniyatiga ega bo'lish.Inklyuziv ta'lim gumanitar va demokratik nuqtai nazardan qarama-qarshiliklar va istisnolardan xalos bo'lishga intilib, barcha bolalar va yoshlar uchun muvaffaqiyatli o'rganishga erishishga intiladi. Har kuni rivojlanib boradigan juda ezgu maqsad.Ma’lumki, 1992-94 yillarda YUNESKO tomonidan “Maxsus ta’lim zaruriyati” nomli hujjat tayyorlandi. Unda asosan maxsus ta’limga muhtoj bo‘lgan ruhiy va jismoniy rivojlpnishida nuqsoni bo‘lgan anomal bolalar uchun ta’limni tashkil etish va takomillashtirish masalalari ko‘rib chiqildi. Ushbu ta’lim turida asosiy o‘rinni maxsus ta’limni alohida yordamga muhtoj kishilarga tashkil etish masalalari, ularni qo‘lidan keladigan ish turlariga o‘rgatish, o‘qitish, tarbiyalash hamda jamiyatda o‘z o‘rnini topishga yordam berish, ijtimoiy hayotga yo‘llash masalalari ko‘rib chiqildi.Bu ta’lim tizimida ma’lum sharoit yatatish ko‘zda tutilgan bo‘lib, agarda bola eshitmasa, uni eshitish apparati bilan ta’minlash, yura olmasa maxsus nogironlar aravachasi bilan ta’minlash va hokazo, shuningdek, imtiyozlar yaratish, ta’lim uchun hamkorlik, individuallashgan ta’lim tizimi – “inklyuziv” ta’lim tizimini joriy etish. “Inklyuziv” – jalb etish degan ma’noni anglatadi. Inklyuziv ta’lim – jismoniy va ruhiy rivojlanishida nuqsonli bolalarni sog‘lom tengdoshlari bilan o‘zaro bog‘lanib, birgalikda ta’lim olishidir – sog‘lomva anomal bolalarning ta’lim-tarbiya jarayonidagi birgalikdagi faoliyatidir.Maxsus ta’lim tashkilotlarida inklyuziv ta’limni amalga oshirish uchun har bir bolaga individual yondashish, nuqsonidan kelib chiqan holda unga ma’lum bir sharoit yaratish, kerak bo‘lsa dastur va rejani qisman o‘zgartirish zarur. Toki anomal bola uning mazmunini tushunsin, osonroq o‘zlashtira olsin.Jismoniy va ruhiy rivojlanishida nuqsonli bolalarni oddiy MTTva maktabga joylashtirish integratsiya yo‘lidagi birinchi qadamdir.
Integral – mujassam, ajratib bo‘lmaydigan qism degan ma’noni anglatadi. Har bir bola sog‘lom yoki anomal bo‘lishidan qat’iy nazar ta’limga jalb etilishi zarur. Integratsiyalashgan jamiyatda barcha teng huquqqa egadir. Bu “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunda va O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi moddalarida qayd etilgan. Inklyuziv ta’lim asosida integratsiyalashgan ta’lim masalalari paydo bo‘ldi. 2001 yilda YUNESKO “Hamma uchun ta’lim” dasturini qabul qildi. YUNESKO ning bu dasturini O‘zbekiston ham ma’qulladi va bu dastur amaliyotga joriy etildi. Hozirgi kunda inklyuziv ta’lim mazmuniga ko‘ra, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida, umumta’lim maktablarida sog‘lom bolalar bilan birga maxsus ta’lim tashkilotlari tarbiyalanuvchi va o‘quvchilari hamkorlikda ta’lim-tarbiya olmoqdalar. maxsus ta’lim tashkilotlari tarbiyalanuvchi va o‘quvchilariga umumta’lim maktablari o‘quvchilari bilan birgalikda ta’lim-tarbiya olish huquqi, ya’ni erkin tinglash, ishtrok etish huquqi berilgan.
|
| |
