|
Bola huquqlarining himoya qilinishi, uning rivojlanish tendensiyalari va huquqiy asoslarining mustahkamlanishi
|
| bet | 93/99 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 450,5 Kb. | | #255115 |
Bog'liq Jami ma\'ruza matniBola huquqlarining himoya qilinishi, uning rivojlanish tendensiyalari va huquqiy asoslarining mustahkamlanishi
Mamlakatimizda demokratik huquqiy davlat va erkin fuqarolik jamiyatini barpo etish uchun biz hayotimizning barcha jabhalarida konstitutsiyaviy nazoratni kuchaytirishimiz zarur. Bu esa, pirovard natijada, inson huquq va erkinliklarini, uning sha’ni, qadr-qimmati, mol-mulkining daxlsizligini saqlash, fuqarolarning mehnat qilish, ta’lim olish, tibbiy yordamdan foydalanish kabi eng asosiy huquqlarini to‘la ta’minlash imkonini beradi.
Inson huquqlari tushunchasi konstitutsiyaviy va xalqaro huquqda o‘z ifodasini topgan bo‘lib, uning maqsadi davlat organlari tomonidan hokimiyatning suiste’mol qilinishiga qarshi kurashish, inson huquqlarini himoya qilish, shu bilan birga, shaxsning har tomonlama rivojlanishiga institutsiyaviy vositalar bilan ko‘maklashishdan iborat.
Inson huquqlari:
universal bo‘lib, har qanday holatda barchaga tegishlidir;
tabiiy bo‘lib, tug‘ilganidanoq inson bo‘lgani uchun ularga tegishlidir;
ajralmas bo‘lib, bu huquqlardan o‘zboshimchalik bilan mahrum qilish mumkin emas8.
“Bola huquqlarini himoya qilish” tushunchasi turli vaziyatlarda turli tashkilotlar tomonidan har xil ma’noda qo‘llaniladi. Bola huquqlarini himoya qilishning eng sodda ko‘rinishi har bir bolaning o‘ziga yetkaziladigan ziyondan himoya qilinish huquqiga aloqador masalalarni atroflicha muhokama qilishdan iboratdir. Bola huquqlarini himoya qilish ularning salomatligini saqlash, rivojlanishi va farovonligini ta’minlashga xizmat qiladi.Bola huquqlarini himoya qilish keng qamrovli bo‘lib, zudlik bilan hal etilishi lozim bo‘lgan masalalarni qamrab oladi. Ular orasida maktablarda kuzatiladigan zo‘ravonlik ham alohida e’tiborni jalb qiladi. Zero, bola huquqlarining buzilishi inson huquqlarining buzilishi bo‘lib, bolalarning salomatligi va rivojlanishiga qarshi qaratilgan har qanday holatlarga yo‘l qo‘yilmaydi.O‘zbekiston Respublikasining “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni mamlakatimizda bola huquqlari va erkinliklarining ta’minlanishida muhim ahamiyatga ega. O‘zbekiston Respublikasining “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonunida ilk marotaba “bola (bolalar)” tushunchasiga ta’rif berildi: “Bola (bolalar) – o‘n sakkiz yoshga to‘lgunga (voyaga yetgunga) qadar bo‘lgan shaxs (shaxslar)dir”. Bolaga berilgan ushbu ta’rif juda muhim, chunki “Bola huquqlari kafolati to‘g‘risida”gi Qonun kimlarni himoya qilishga qaratilganligini aniq belgilab beradi9. [49; 24–26] Bu xalqaro hujjatlar bilan muvofiq bo‘lib, Bola huquqlari to‘g‘risidagi Konvensiyaning 1-moddasiga ko‘ra, “18 yoshga to‘lmagan har bir inson zoti, agar bolaga nisbatan qo‘llaniladigan qonun bo‘yicha u ertaroq balog‘atga yetmagan bo‘lsa, bola hisoblanadi” [50;14].
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi hamda “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni va boshqa qonun hujjatlariga muvofiq har bir bolaning inson hamda fuqarolik huquqlari va erkinliklariga tegishli bo‘lgan huquqlari davlat tomonidan kafolatlanadi
|
| |
