• 6.4.Pedagogik fanlarni o‘qitish vositalari va ularning tasnifi
    		•

    Manbalar bilan ishlash metodi




    Download 3,05 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet59/186
    Sana13.06.2024
    Hajmi3,05 Mb.
    #263241
    1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   186
    Bog'liq
    12519 2 D4BA6794BFC6D138D8FFD6CA4AF53641FC0A99BB

    Manbalar bilan ishlash metodi
    . Ma’lumki, nazariy mashg‘ulotlar 
    jarayonida, barcha axborotlar, ma’lumotlarni talaba xotirasida saqlab 
    qolmaydi va esda saqlashi ham qiyin. Shuning uchun talabaga nazariy 
    bilimlar bo‘yicha asosiy va qo‘shimcha adabiyotlar tavsiya etiladi. 
    Mazkur tavsiya bo‘yicha talabalar nazariy mavzuda ko‘zda tutilgan 
    masalalarni mustaqil o‘rganadilar. Buning uchun talaba mavzu 
    bo‘yicha fundamental hodisalarni saqlab qolgan bo‘lmasalar va 
    mustaqil ish jarayonida bu xolatlarni yangi ma’lumotlar bilan 
    to‘ldirishlari lozim. Asosiy adabiyotlar va qo‘shimcha adabiyotlardan 
    turlangan axborotlarni quyidagicha guruhlash mumkin; mustaqil 
    egallangan 
    yangi 
    bilimlar, 
    bilimlarni 
    mustahkamlash 
    va 
    to‘ldirishbilimlarni amalda qo‘llashga tayyorlanish. 
    Talabalar topshirilgan vazifaga qarab, manbalar bilan ishlashda 
    quyidagicha yo‘l tutishi mumkin; a) manbalardan eng muhim va kerakli 
    ma’lumotlarni yozib olish; b) tuzilgan reja bo‘yicha konspekt tuzish; v) 
    kerak bo‘lgan qo‘llash uchun muhim belgilar shaklida bir yoki bir 
    necha manbalar bo‘yicha o‘z fikr mulohazalarini bayon etish; g) 
    ananaviy (mavzuning qisqa mazmuni) yozish, yangi mavzuning 
    mazmuniga qisqa ta’rif berish vaho kazo. Bu ishlarni bajarish uchun 
    pedagog talabaga ko‘rsatma berishi va mavzu rejasini tavsiya qilishi 
    mumkin. 
    Talaba o‘qishi va kelgusida yaxshi mutaxasis bolishni istasa, 
    albatta manbalar bilan ishlash malakasiga ega bo‘lish lozim. Chunki, 
    bu uning butun hayoti va faoliyatida asqotadi. 
    6.4.Pedagogik fanlarni o‘qitish vositalari va ularning tasnifi 
    Ta’lim va tarbiya jarayonida qo‘llaniladigan sinf taxtasi va bo‘rdan 
    tortib, elektron hisoblash mashinalarigacha bo‘lgan, o‘quvchi-
    talabalarga ma’lumotlarni chuqur anglashga yordam berishga 

    113 
    yo‘naltirilgan materiallar o‘qitish vositalarini anglatadi. B.Q.Xo‘jayev
    1
    ularni quyidagicha tasniflangan: 
    Ko‘rib turganimizdek bu materiallar turlicha bo‘lib, avvalo, 
    ularning o‘ziga xos xususiyati, ta’lim-tarbiya jarayonidagi o‘rni 
    bo‘yicha farqlash lozim. O‘qitishning didaktik vositalari yangi 
    ma’lumotlarni o‘qituvchi tomonidan bayon qilish, o‘quvchilar 
    tomonidan esa o‘zlashtirishning eng qulay manbai hisoblanadi. 
    Didaktika fanida o‘qitish metodlari va o‘qitish vositalarining 
    o‘zaro bog‘ligi, biri birisiz mavjud bo‘lolmasligi va ko‘zlangan 
    maqsadga erishishning qiyin bo‘lishi qayd etib o‘tiladi. Chunki, o‘qitish 
    metodlari, o‘quvchi-talaba erishmoqchi bo‘lgan fan cho‘qqisiga 
    ko‘tarilishining yo‘li bo‘lsa, o‘qitish vositalari mana shu yo‘lda 
    o‘quvchi va o‘qituvchiga suyanchiq bo‘ladigan, yo‘lni shamchiroq 
    singari yoritadigan «kompas», «xarita» sifatida ishtirok etadigan qurol 
    hisoblanadi. Mabodo shu qurol bo‘lmasa, yoki o‘tmas, ishga yaroqsiz 
    1
    Xo`jayev B.Q. Didaktik vositalar majmui. –Buxoro. 2017.
    Videofilmlar
    Tiniq rangli bo`lmagan 
    Yarim tiniqlikda 
    bo`lgan 
    Yassim 
    turg`un 
    Keng hajmli 
    harakat 
    Turg`unlik
    da bo`lgan
    Serharakatl
    i
    Darsliklar, 
    albomlar, 
    foto rasmlar 
    Eksprimenta
    l namoyishi 
    Tayor
    Chizm
    a 
    Kinodan 
    lavhalar
    Diafilmlar 
    Kod 
    asboblari
    Diopozitivla
    r
    Epiproyektorl
    arva
    O‘TV
    O‘TV va 
    video 
    D
    iaproyektorlar
    Grafproyektorlar 
    Kinoproyektorlar
    Didaktik materiallar 

    114 
    bo‘lib qolgan bo‘lsa unda muddaoga erishish qiyin kechadi. Shuning 
    uchun ta’lim-tarbiyada o‘qitish vositalari aniq maqsadga yo‘naltirilgan 
    hodisadir. Ma’lumki, tabiat hodisalari, jamiyatda ro‘y beradigan 
    voqealar inson ongi orqali o‘zlashtirilganda odam va tabiat, jamiyat 
    o‘rtasida qandaydir aloqa o‘rnatiladi. Mana shu aloqa rolini ta’limda 
    o‘qitishning didaktik vositalari bajaradi. Shunga asosan o‘qish, o‘qitish 
    jarayonini «inson–o‘qitish vositalari –muhit (obyekt)» kontekstida 
    izohlash pedagogikada qabul qilingan. O‘quv-tarbiya jarayonida bu 
    vositalardan 
    keng 
    foydalanish 
    o‘qitishning mukammalligini, 
    ishonchliligini kuchaytirib, o‘rganuvchilarning obyekt voqealarini 
    tushunib etishini oshiradi va bilim sifatini yaxshilaydi. 

    Download 3,05 Mb.
    1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   186




    Download 3,05 Mb.
    Pdf ko'rish