Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fani prinsiplari

15 
vazifalariga, o‘qitish qonunlariga, pedagogik fanlarni o‘qitishning 
didaktik-metodik shart-sharoitlariga va nihoyat umumdidaktik 
kategoriya sifatlariga ta’limning turlariga, darajalariga, subektlariga, 
o‘quv-tarbiya jarayonining komponentlariga daxldor qoidalar ekan, 
pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasini o‘rgatishda ularga avval yaqin 
zaruriy holat hisoblanadi hamda oliy ta’limda ushbu fanni 
o‘rgatuvchilarni barcha barchasi bu prinsiplarni bilishlari lozim degan 
xulosa qilib chiqadi.
Pedagogika adabiyotlarni o‘rganish pedagogika va psixologiya 
ta’lim yo‘nalishida pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi o‘quv 
predmetining quyidagi prinsiplari tizimi mavjudligini asoslashga da’vat 
etdi. 
1. Ilmiylik prinsipi. 
2. Pedagogik fanlarni o‘qitishda nazariya va amaliyotning birligi 
prinsipi. 
3. Pedagogika mazmunini o‘zlashtirishda zamonaviylik va 
milliylik prinsipi.
4. Pedagogika ma’lumotlarini bayon etishning tushunarliligi, 
izchilligi va tizimliligi prinsipi. 
5. O‘qituvchi rahbarligida talabalarning ijodiy faolligi, mustaqilligi 
va tashabbuskorligini yo‘lga qo‘yish prinsipi. 
6. Pedagogik ma’lumotlarni o‘rganishda ta’lim va tarbiya 
mazmunining o‘zaro bog‘liqligi prinsipi. 
7. O‘qitishda didaktik vositalar majmui prinsipi. 
8. Pedagogik fanlarni o‘qitishda o‘quv jarayonini maqbullashtirish 
prinsipi. 
9. Pedagogik fanlarni o‘qitishda qo‘shimcha ma’lumotlarni tanlash 
prinsipi. 
Pedagogika va psixologiya ta’lim yo‘nalishida pedagogik fanlarni 
o‘qitish ilmiylik prinsipiga asoslanadi. Har qanday ma’lumot ilmiy 
asosga ega bo‘lsagina taraqqiyotga hissa qo‘sha oladi. Zero, ilmiy bilim 
bu tajribada sinalgan, fan, texnika rivojini ta’minlab, svilizatsiyaning 
ilgarilashga mos kelishini ifodalaydi. 
Ma’lumki, o‘qitishning ilmiylik prinsipi “fan-o‘quv predmeti” 
kesimida amalga oshadi. O‘quv predmeti fan asoslab bergan 
ma’lumotlar asosida ko‘riladi. Bunda ilmiy bilimlar borliqdagi 
qonuniyatlarni o‘zlashtirish, nazariy ma’lumotlarni anglash sari olib 
boradi. Chunki, ta’lim muassasalarida o‘qitiladigan har bir o‘quv 

16 
predmeti, jumladan pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi o‘quv 
predmeti ham o‘ziga ta’luqli bo‘lgan fanning umumiy asoslaridan 
iborat bo‘lgan. Bunda fanda tushuncha va kategoriyalarning ko‘pligi, 
mazmunan boyligi, qo‘llanish doirasining kengligi bilan o‘quv 
predmetidan yuqori turadi. O‘quv predmeti esa ta’lim oluvchilarning 
yosh xususiyatlarini, real o‘quv imkoniyatlarini, qiziqishlari asosida 
yaratildi. Shuning uchun o‘quv predmetlaridagi ma’lumotlar ham 
ilmiylik prinsiplariga asoslangan deb aytish mumkin.
Ilmiylik prinsipida, ilmiy bilimlar, fan asoslarini egallash 
jarayonida ta’lim oluvchilarga aqliy qobiliyat, ijodiy tafakkur 
rivojlanadi, ilmiy dunyoqarash tarkib topa boradi. Shuning uchun 
pedagogika o‘rgatishda o‘qituvchi (talabalar) ilmiylik prinsipini qo‘llar 
ekan talabalar diqqatini ilmiy ko‘nikmalar, ularni kuzatishga, 
pedagogik voqelikdagi narsa va hodisalarni mohiyatini tahlil qilishga, 
aniq xulosalar chiqarishga o‘rgatishi lozim. Bu esa o‘quv fanining ilmiy 
mazmunini o‘zlashtirib olishga va kelgusida fanni chuqur egallab, uni 
o‘z faoliyatiga keng qo‘llashga yordam beradi. 
Pedagogik fanlarni o‘qitishda nazariya bilan amaliyotning birligi 

Download 3,05 Mb.