• 1.3. Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fanining boshqa fanlar bilan o‘zaro aloqasi
  • Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasining predmeti




    Download 3,05 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet9/173
    Sana25.01.2024
    Hajmi3,05 Mb.
    #145553
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   173
    Bog'liq
    12519 2 D4BA6794BFC6D138D8FFD6CA4AF53641FC0A99BB

    Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasining predmeti 
    pedagogika o`qitish qonuniyatlari va tamoyillarini asoslash, 
    shuningdek, o`qitishning maqsadi, vazifalari, mazmuni, shakllari 
    va usullari, o`qituvchi va o`quvchilar faoliyatining birligidir. 


    12 
    kerak, chunki ular pedagogika fanidagi ilmiy kashfiyotlar va amaliyot 
    ehtiyojlari bilan bog'liq. 
    Shunday qilib, biz pedagogika o‘qitishning prinsipial yangicha 
    yondashuvi bo‘lgan pedagogika o‘qitish metodikasining metodologik 
    asoslarini ko‘rib chiqdik va bularning barchasi pedagogika kursining 
    tuzilishi va mazmunini tavsiflashga o‘tishga imkon beradi. Bu keyingi 
    bo'limda muhokama qilinadi.Shunday qilib, bu vazifalarni amalga 
    oshirish orqali pedagogik fanlarni o‘qitishi metodikasi, bo‘lajak 
    o‘qituvchi-tarbiyachilarda pedagogika nazariyasi va amalyotini puxta 
    egallash, boy tarixiy-tarbiyaviy tajribalarni o‘rganib, o‘zlarida 
    zamonaviy kasbiy, ma’naviy axloqiy, ijodiy-mahsuliy fazilatlarni 
    shakllantirishga amaliy yordam ko‘rsatadi. 
    1.3. Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fanining boshqa 
    fanlar bilan o‘zaro aloqasi 
    Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fan sifatida boshqa 
    fanlarning nazariyalaridan ijodiy qo‘llash natijasida rivojlanadi. 
    Pedagogik hodisa va jarayonlarni bilish va tadqiq qilishning umumiy 
    yondashuvlarini falsafa ko‘rsatib beradi. Pedagogika sohasidagi 
    tadqiqotchilar ta’lim va tarbiya mazmunini ishlab chiqishda, maqsadni 
    belgilashda, uning metodologiyasini aniqlashda falsafiy bilimlar 
    tizimiga tayanadilar.
    Fiziologiya, anatomiya, psixologiya kabi inson to‘g‘risidagi fanlar 
    inson shaxsini shakllanishi, qonuniyati va mohiyatini har tomonlama 
    chuqur o‘rganishda yordam beradi. Pedagogika psixologik bilimlar 
    asosida samarali o‘quv-tarbiyaviy tizimni yaratadi. Pedagogika va 
    psixologiya fanlarining integratsiyalashuvi pedagogik psixologiya 
    fanining paydo bo‘lishiga olib keldi. Pedagogika mustaqil, yetarli 
    darajada rivojlangan, o‘zining alohida tadqiqot sohasiga ega bo‘lishiga 
    qaramasdan boshqa fanlar bilan aloqada bo‘lmasdan mavjud bo‘la 
    olmaydi. Tarbiyaviy faoliyat obyekti o‘suvchi, rivojlanuvchi inson 
    bo‘lganligi sababli pedagogika birinchi navbatda insonni o‘rganuvchi 
    fanlar bilan aloqada bo‘ladi. Insonni jamiyat a’zosi sifatida ijtimoiy 
    fanlar, biologik evolutsiya natijasi sifatida tabiiy fanlar, ongli, 
    fikrlovchi mavjudot sifatida psixologik fanlar o‘rganadi.
    Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fanini ijtimoiy fanlar bilan 
    aloqasini ko‘rib chiqamiz. Ijtimoiy fanlar tarbiya maqsadini va 
    mohiyatini aniqlashga yordam beradi. Pedagogika ijtimoiy fanlardan 


    13 
    falsafa bilan uzviy bog‘liq. Falsafiy ta’limotlar pedagogikaning 
    metodologik asosi hisoblanib, ta’lim va tarbiya maqsadini anglashga 
    yordam beradi. Falsafiy qarashlar tizimidan (materialistik, ekzistensial, 
    pragmatik, neopozitivistik v.b..) pedagogika tadqiqotchilari tayangan 
    holda pedagogik izlanish yo‘nalishlarini belgilab, ta’lim jarayonini 
    texnologik xususiyatlarini, maqsadini, mohiyatini aniqlaydilar. 
    Pedagogika va falsafaga tegishli qator umumiy savol va muammolar 
    mavjud bo‘lib, ularga quyidagilar kiradi: 
    – tarbiya maqsadi muammosi;
    – dunyoqarashni shakllanishi muammosi;
    – jamoa va shaxs aloqadorligi;
    – bilish nazariyasi bilan bog‘liq gnoseologik muammolar.
    Pedagogika shu bilan birgalikda falsafaning mustaqil sohalari etika 
    va estetika bilan ham uzviy bog‘liqlikda rivojlanadi. Ular axloqiy, 
    estetik tarbiya hamda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish kabi 
    pedagogik vazifalarni hal etishda yordam beradi. Pedagogika aholining 
    turli guruh va qatlamlari rivojlanishining asosiy tendensiyalarini, 
    ijtimoiylashuv qonuniyatlarini, ijtimoiy muhitning insonga ta’sirini, 
    shaxsning turli ijtimoiy institutlardagi tarbiyasini tadqiq qiluvchi 
    sotsiologiya bilan uzviy bog‘liq. Pedagogika biologik fanlar bilan ham 
    uzviy bog‘liq. Ular pedagogika va psixologiyaning tabiiy-ilmiy 
    tayanchi hisoblanadi. Pedagogika rus fiziologlari I.M.Sechenov, 
    I.P.Pavlovlarning birinchi va ikkinchi signallar tizimi, insonni ruhan 
    rivojlanishi, tabiati, sezgi organlarining rivojlanishi va funksiyalari 
    to‘g‘risidagi fundamental ishlariga tayanadi. Ayniqsa, ta’lim-tarbiya 
    masalalarini hal etish, mehnat qilish va dam olish tartibini ishlab chiqish 
    inson organizmi funksiyalari va xususiyatlari to‘g‘risidagi yosh 
    fiziologiya, maktabdagi turli mashg‘ulotlarni tashkil etishning 
    gigiyenik masalalarini o‘rganuvchi maktab gigiyenasi muhim rol 
    o‘ynaydi.
    Pedagogik va psixologik fanlarni o‘qitish metodikasi fani didaktika
    bilan bevosita aloqador. Didaktika va metodikaning umumiy tadqiqot 
    obyekti – bu o'quv-tarbiya jarayonidir. Faqatgina farqi shundaki, 
    didaktika bu jarayonni yaxlit o'rganadi va metodologiya - ma'lum bir 
    ilmiy mavzuga bog'liq bo‘ladi. Bu fanlar o‘rtasidagi aloqaning 
    xususiyatini umumiy nazariyaning aniq predmet materiali bo‘yicha 
    amalga oshirishning muayyan shakliga aloqadorligi sifatida belgilash 
    mumkin. Bu bog'liqlik har ikkala fanning kontseptual qismini tashkil 


    14 
    etuvchi asosiy kategoriyalarning umumiyligida namoyon bo'ladi, 
    shuningdek asosiy o‘qitish tamoyillarida ham kuzatilishi mumkin.
    Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasi fanining boshqa fanlar bilan 
    aloqalari tahlil natijasida quyidagi bir-birini to‘ldirish shakllarini 
    ifodalashimiz mumkin: boshqa fanlar tomonidan umumlashtirilgan, 
    asosiy nazariya va g‘oyalardan pedagogikada ijodiy qo‘llash va 
    foydalanish; 
    boshqa 
    fanlarda 
    qo‘llaniladigan 
    ilmiy 
    tadqiqot 
    metodlaridan 
    (matematik 
    modellashtirish, 
    sotsiologik 
    so‘rov) 
    foydalanish; psixologiya, fiziologiya, sotsiologya va boshqa fanlarda 
    olingan aniq natijalarni pedagogikada qo‘llash; kompleks tadqiqotlarda 
    ishtirok etish.

    Download 3,05 Mb.
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   173




    Download 3,05 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Pedagogik fanlarni o‘qitish metodikasining predmeti

    Download 3,05 Mb.
    Pdf ko'rish