Sıxışdırılıb çıxarılma və sıxışdırılıb çıxarılmama planlaşdırması
Planlaşdırma prosesi planlaşdırıcı adlanan əməliyyat sisteminin bir hissəsi tərəfindən həyata keçirilir. Planlaşdırıcı “hazır olma” vəziyyətində olanlar arasından yeni prosesin icrası üçün seçim barəsində qərar qəbul etdikdə, aşağıdakı 4 halları nəzərə almalıdır:
1.Proses “icra olunma”vəziyyətindən “icranı bitirdi” vəziyyə-tinə keçirildiy halda;
2. Proses “icra olunma” vəziyyətindən “gözləmə” vəziyyətinə keçirildiyi halda;
3. Proses “icra olunma” vəziyyətindən “hazır olma” vəziyyətinə keçirildiyi halda (məsələn, taymerdən kəsilmədən sonra);
4. Proses “gözləmə vəziyyətindən “hazır olma” vəziyyətinə ke-çirildiyi halda (giriş-çıxış əməliyyatı bitmiş və ya digər hadisə baş vermişdir). Bu cür keçirilmə proseduru fəsil 2-də nəzərdən keçirilmişdir.
1 və 2 hadisələrində “icra olunma” vəziyyətində yerləşən proses bundan sonra icra oluna bilmir və əməliyyat sistemi yerinə yetirilmək üçün yeni proses seçərək, planlaş-dırmanı ye-rinə yetirməyə məcbur olur. 3 və 4 hadisələrində planlaşdırma həm aparıla bilər, həm də aparılmaya bilməz, planlaşdırıcı yerinə yetirmək üçün prosesin seçilməsi barəsində qərar qəbul etməyə məcbur deyildir, “icra olunma” vəziy-yətində olan proses sadəcə olaraq, öz işini davam etdirə bilər. Əgər əməliyyat sistemində planlaşdırma məcbur olan hallarda həyata keçirilirsə, o zaman deyirlər ki, sıxışdırılıb çıxarılmama planlaşdırması (nonpreemptive) vardır. Əgər ki, planlaşdırıcı həm məcburi, həm də məcbur olmayan qərarlar qəbul edirsə, onda deyirlər ki, sıxışdırılıb çıxarma planlaşdırması (preemptive) vardır. “Sıxışdırılıb çıxarma planlaşdırma” termini ona görə baş tutmuşdur ki, icra olunan proses özündən asılı olmayaraq, digər proses tərəfindən “icra olunma” vəziyyətindən sıxışdırılıb çıxarıla bilər.
Sıxışdırılıb çıxarılmama planlaşdırması, məsələn, MS Windows və Apple Macintosh əməliyyat sistemlərində istifadə olunur. Planlaşdırmanın bu cür rejimində proses özü üçün lazım olan qədər prosessor vaxtını məşğul edir. Belə olan halda, proseslərin dəyişdirilməsi yalnız icra olunan prosesin özü tərəfindən idarəni ötürmək istədikdə, baş verir (giriş-çıxış əməliyyatının bitməsini gözləmək üçün və ya işin sonunda). Planlaşdırmanın bu üsulu nisbətən sadə şəkildə həyata keçirilə bilər və kifayət qədər effektiv olur, çünki, proseslərin özlərinin işi üçün prosessor vaxtının böyük bir hissəsini ayırmağa və kontekstlərin dəyişdirilməsinə sərf olunan xərcləri minimuma qədər qısaltmağa imkan verir. Lakin, sıxışdırılıb çıxarılmama planlaşdırmada elə bir problem əmələ gələ bilər ki, bir proses prosessoru tam şəkildə ələ keçirir və bu da hər hansı bir səbəbdən (məsələn, proqramdakı səhvlərdən) təkrar olundu-ğundan, idarəni digər prosesə ötürə bilmir. Bu cür vəziyyətdə bütün hesablama sistemini yenidən yükləmək lazım gəlir.
|
