|
I.Metafora haqida umumiy ma’lumot
|
| bet | 2/9 | | Sana | 29.02.2024 | | Hajmi | 41.71 Kb. | | #164493 |
Bog'liq 1. O’zbek tilshunosligida metafora hodisasining ishlatilish aham Курилишни ташкил этиш ва режалаштириш фанидан мисол, 3, Ipoteka qimmatli qog’ozlar bozori mavzusi bo’yicha amaliyot dars-fayllar.org, wepik-dasturlashning-asosi-scratchquot-programming-fundamentals-scratch-20240114201917PSqV, badiiy-matnning-lingvistik-mohiyati article, 1--PUSTOY- -, MantiqI.Metafora haqida umumiy ma’lumot
Metafora- bu narsa yoki harakatni tushuntirish uchun boshqa obyekt yoki harakatning xususiyatlaridan foydalaniladigan adabiy yoki ritori figura hisoblanadi. Ya’ni u qo’lga kiritmoqchi bo’lgan bo’lgan g’oyani yana-da yaxshiroq ifodalash uchun o’xshashlikdan foydalaniladi. Masalan: Sochingiz ertalab quyoshidir.
“Uning sochlari” u tushuntirmoqchi bo’lgan obyekt bo’ladi va “ ular ertalab quyoshi” – bu sochlar juda sariq yoki oltin rangda ekanligini o’xshaligini aytmoqchi bo’lyapti. Shunday qilib, metaforadan quyidagi tushunchalar olinadi.:
- taqqoslash yordamida go’yani tushuntirishga yordan beradi;
- Ya’ni buni so’zma-so’z qabul qilmaslik kerak ( sochlar quyosh bo’laolmaydi), lekin u bu o’rinda ramziy ma’noda qo’llanilgan;
- bular she’riyatda yoki adabiyotda juda ko’p ishlatiladi va bu shuni anglatadiki, u odatda kontsetipsiyani bezash uchun mo’ljallangan bo’ladi ( Osmondagi har bir yulduz- bu siz uchun yig’lagan ko’z yoshim).
- ular go’zallik tushunchasini hisobga ilmagan holda, bo’rttirilgan ifoda shakli sifatida ha ishlatilaolishi mumkin ( Bu xabar meni o’limga olib keldi).
Uning bu xususiyatlaridan ko’rib chiqilgan holda, undan foydalanishda so’zlashuv tilini qo’llashga hojat qolmasdan ma’lumot yoki tushunchalarni anglatish birligidir. Metafora bir necha shakllarda qo’llanib kelishi mumkin va uning quyidagi turlari mavjud;
a)Vizual metafora;
Bu turdagi metafora tasvirlar yordamida turli xil fikrlarni ifodalash uchun ishlatiladigan usulidir. Bunga biz “tasviriy ifodalar” ya’ni ( parafraza)larni ham misol qilib olishimiz mumkin. masalan; dala malikasi- makkajo’xori, hayvonlar podshohi – sher. Bu parafrazalarda ( dala malikasi- o’xshatish asosida makkajo’xorini tasvirlab ko’rtsatgan, bu daladagi ajoyib manzaraini ifodalash maqsadida qo’llanilgan ifoda usulidir.
Ikkinchi tasviriy ifodada esa “ hayvonlar podshohi” deb tasvirlash asosida “ sher” ning o’rmondagi podshohi sifatida ifoda etilishini aytib o’tilmoqda.
Mantiqan jihatdan, hayvonlarga nisbatan “ podshoh” lleksemasining ishlatili ham majoziy ma’noda qo’llanilgan va metaforaning vizual shaklini yuzaga keltirgan.
|
| |
