Impulsli-kodli modulyatsiya. Tekis va notekis kvantlash.
Kodlovchi qurilmalarning tuzilishi
Hozirgi paytda RUTlarda impulls kodli modulyatsiya (IKM) juda keng tarqalgan. IKMda AIM signalning vaqt bo'yicha ajratilgan bo'laklari kodli guruhlarga o'zgartiriladi. Ular 1 va 0 lar ketma-ketligidan iborat ikkillik simvollar deyiladi. IKMni amalga oshirish uchun, yuqorida aytganimizdek, 3 ta operatsiya amalga oshiriladiA
vaqt bo'yicha signallarni diskretizatsiyalash;
olingan impulslarni amplituda bo'yicha kvantlash;
amplituda bo'yicha kvantlangan impulslarni kodlash.
Diskretizatsiyalash operatsiyasi oldin qarab chiqilgan, endi kvantlash va kodlash operatsiyasini qarab chiqamiz. IKMda signallarni o'zgartirish quyidagi
rasmda ko'rsatilgan.
v)
IKM signal
t
rasm. Kvantlash va kodlash operatsiyasi
Olingan ko'p kanalli guruhli AIM signalni (4.3.a-rasm) sath bo'yicha kvantlash lozim. Bu jarayon sonlarni o'zgartirish protsedurasi bilan bir xil. Ikkita qo'shni uzatish satxlari orasidagi farq kvantlash qadami (A) deyiladi. Agar signalning vaqt bo'yicha ajratilgan bo'lagining amplitudasi ikkita ruxsat etilgan satxlar orasida yarim qadamdan oshsa (A /2), uning qiymati katta tomonga, agar kvantlash qadamining yarmidan kichik bo'lsa, kichkina tomonga yaxlitlanadi. Bunday yaxlitlashlar farqlar bilan kuzatiladi. Signalning vaqt bo'yicha ajratilgan bo'lagining haqiqiy qiymati va uning kvantlash qiymati orasidagi farq kvantlash xatoligi yoki kvantlash shovqinlari deyiladi va u quyidagicha aniqlanadi:
kv xa, (t)=U AIM (t)-Ukv (t).
Kvantlash sathlarini raqamlashni amalga oshirgan holda signal satxining o'zini emas, balki ikkilik kodlardagi shkala sathining qiymatini uzatish mumkin. Signalning qiymatlari 4.1-jadvalda berilgan.
|
Signalning vaqt bo'yicha ajratilgan bo'laklari
|
U AIM (t)
|
u
|
kv xat (t)
|
z
|
Ikkilik kod
|
|
1
|
3,6
|
4
|
-0,4
|
4
|
100
|
|
2
|
2,7
|
3
|
-0,3
|
3
|
011
|
|
3
|
1,2
|
1
|
0,2
|
1
|
001
|
|
4
|
0,6
|
1
|
-0,4
|
1
|
001
|
|
5
|
0,3
|
0
|
0,3
|
0
|
000
|
4.1-jadval
Bu yerda UAIM (t)-signalning vaqt bo'yicha ajratilgan bo'laklarini amplitudasi (8.1.a-rasm)
Ukv(t)-ularning kvantlangan qiymatlar (8.1-b rasm.);
kv xat (t)kvantlash xatoliklari (8.1.-v rasm.);
N- kvantlash sathlarining raqami
Ikkilik kod kvantlangan satx qiymatlaini o'nlik qiymatini ikkilik kodga o'zgartirish amalga oshadi. Bunday o'zgartirish natijasida olingan impulslar ketma-ketligi guruhli IKM signal hisoblanadi. O'nlik qiymatlarni ikkilikka o'zgartirishni quyidagi qonun bo'yicha oson amalga oshirish mumkin:
Shartli kvantlash qadamlarini ikkilik sonlarda, quyidagi yig'indi ko'rinishida faraz qilish mumkin: Masalan:105=64+32+8+1
£ 2m sonlarining qatoriga, sonlar qayerda bo'lsa, 1 qayerda yo'q bo'lsa 0 qo'yiladi
+ 1=105
