Tarbiya amaliyotida mashq qilishning turli xillari mavjud: faoliyatda mashq
qilish; kun tartibi mashqlari, maxsus mashqlar.
Faoliyatda mashq qilish mehnat, ijtimoiy faoliyat, jamoadagi faoliyat va
o‘zaro munosabat odatlarini tarbiyalashga qaratilgandir. Kun tartibi mashqlari
maktabda, oilada o‘rnatiladigan kun tartibiga amal qilish, shu bilan bog‘liq o‘z
istak va harakatlarni boshqarish, ish va bo‘sh vaqtdan to‘g‘ri foydalanish odatiga
o‘rgatadi. Maxsus mashqlar madaniy xulq, malaka va ko‘nikmalarini hosil qiladi
va mustahkamlaydi.
Topshiriq. O‘quvchilarning mehnat topshiriqlarini jamoa bo‘lib bajarishlari
ularda ijtimoiy xulq tajribalarini shakllantirishda alohida ahamiyatga egadir.
O‘quvchilar o‘z kuchlarini umumishga sarflashga, jamoa uchun mas‘uliyatni his
etishga o‘rganadilar. Mehnat qilish bolani harakteri va irodasini o‘stiradi.
- Bola faoliyatining shakllanishida burchga mas‘uliyat hissini tarbiyalash lozim.
- O‘quvchilar hayotiy faoliyatida tarbiyaviy jarayonning asosini tashkil
qilishi zarur, qiziqarli, to‘laqonli, bolalar yosh jihatlariga mos hayot iqlimini
yaratish, mehnat, xayriya, ijtimoiy-fodali, ijodiy, ko‘ngilochar va shunga
o‘xshash tadbirlar tashkil etilishi lozimligi, natijada o‘quvchilar o‘zlari yoqtirgan
ishga qo‘l ursinlar, muvaffaqiyat hissini tuyib, o‘zlariga ishonchlari ortsin,
axloqan barqaror bo‘lsinlar. Sinfdan tashqari ishlarda o‘quvchilarning bo‘sh
vaqtlarini jamoa foydasi uchun ommaviy, guruh, alohida shakllari va uslublari
orqali tashkil etish mumkin. To‘garak, klub ishlarining rang-barangligi, ular
mazmunidagi yangiliklar, yigit va qizlarning shaxs sifatida shakllanishlari uchun
yangi imkoniyatlar yaratadi.
