• Ma’lumotlarning operativ xotiradagi taqdimi
  • Ma’lumotlar tuzilmalarini loyihalash




    Download 430,22 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet12/15
    Sana21.12.2023
    Hajmi430,22 Kb.
    #126158
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
    Bog'liq
    Data base security - lecture 11

    Ma’lumotlar tuzilmalarini loyihalash 
    Ma’lumotlar tuzilmalarini loyihalash deyilganda ularning xotirada taqdimlarini 
    ishlab chiqish tushuniladi. Ma’lumotlar tuzilmalarini loyihalashda hisobga olinishi 
    zarur asosiy parametrlar quyidagilardir: 
    • ma’lumotlar har bir elementlarning saqlanuvchi axboroti turi; 
    • ma’lumotlar elementlarning va sarflangan tuzilmalarning aloqalari; 
    • tuzilma ma’lumotlarining saqlanish vaqti (≪hayot vaqti≫); 
    • ma’lumotlar elementlari, sarflangan tuzilmalar va' umuman tuzilma bilan 
    operatsiyalar jamlanmasi. 
     


    Saqlanuvchi axborot turi 
    Saqlanuvchi axborot turi xotiraning tegishli tipini belgilaydi. Foydalanilayotgan 
    dasturlarning tipiga bog‘liq ravishda ma’lumotlar elementlari sifatida quyidagilar 
    qaralishi mumkin: 
    • turli formatdagi butun va haqiqiy sonlar; 
    • timsollar (simvollar); 
    • Bull qiymatlari: true va false. 
    Shuningdek, ma’lumotlarning ayrim tuzilmaviy tiplari, masalan: 
    • satrlar; 
    yozuvlar
    • maxsus e’lon qilingan sinflar. 
    Bu o‘rinda sonli maydonlar uchun mumkin bo‘lgan birliklar diapazonini, satrli 
    ma’lumotlar uchun esa satrning mumkin bo‘lgan maksimal uzunligini to‘g‘ ri 
    belgilash g‘oyat muhimdir. 
    Elementlar va ichma-ich qo'yilgan tuzilmalar aloqalari, shuningdek ularning 
    barqarorligi hamda elementlar va sarflangan tuzilmalar bilan operatsiyalar 
    jamlanmasi ma’lumotlar taqdimi uchun foydalaniluvchi xotira tuzilmalarini ham 
    belgilaydi. 
    Ma’lumotlarni statik yoki dinamik, shuningdek tashqi xotiraga joylashtirishda 
    hayot vaqti hisobga olinadi. Ma’ lumotlar, ularning elementlari va ular o‘ rtasidagi 
    aloqalar ichki taqdimining mavjud variantlarini yanada batafsil ko‘rib chiqamiz. 
     
    Ma’lumotlarning operativ xotiradagi taqdimi 
    Ma’lumotlarni operativ xotirada tashkillashtirishning ikki tayanch tuzilmasi — 
    vektorli va ro‘yxatli tuzilmalar farqlaniladi. 
    Vektorli tuzilma ma’ lumotlar maydonlarini joylashtirish uchun foydalaniladigan 
    xotira baytlari bosqichliligini o'zida ifoda etadi Ma’lumotlarning tashkillashtirilgan 
    tuzilmalarini bosqichlilikda joylashtirish elementlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri daxlni: 
    massivlarda yoki satrlarda indeks (indekslar jamlanmasi) bo‘yicha yoki yozuvlarda 
    yoxud obyektlarda maydon nomi bo'yicha amalga oshirish imkonini beradi. 
    Biroq massivlar elementlarini joylashtirish uchun vektorli tuzilmalardan 
    foydalanishda elementlarni qo‘shish yoki yo‘qotish operatsiyalarini bajarish 
    elementlarning ko‘p oshirilishini talab qilish mumkin. 
    Ma’lumotlar tuzilmalarini vektorli taqdimda ham statik, ham dinamik xotiraga 
    joylashtirish mumkin. Vektorli taqdimlarning dinamik xotiradagi joylashuvi ba’zan 
    operativ xotiradan foydalanish samaradorligini jiddiy ravishda orttirishga imkon 
    beradi. Dinamik xotirada oraliq natijalarni saqlovchi muvaqqat tuzilmalarni 
    hamda o‘ lchami kiritiluvchi boshlang‘ ich ma’lumotlarga kuchli bog‘liq 
    tuzilmalarni joylashtirgan ma’qul. 

    Download 430,22 Kb.
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




    Download 430,22 Kb.
    Pdf ko'rish