|
G. F. Gauze (1932) tomonidanBog'liq 11-savol-javob 093806G. F. Gauze (1932) tomonidan.
G. F. Gauze tajribasi qanday o’tkazdi
va tajribadan xulosa nima?
U o‘z tajribasida oziqlanish xususiyatlari o‘xshash bo‘lgan
infuzoriyalarning ikki turini pichan ivitmasida avval alohida idishlarda,
so‘ng bitta idishda ko‘paytirdi. Alohida idishlarda infuzoriyalar normal
ko‘payib, soni optimal darajagacha yetadi. Har ikki turni bir idishda
ko‘paytirilganda esa, dastlab ikki turning soni avvaliga o‘sib boradi,
lekin keyinchalik birinchi turga mansub infuzoriyalar soni asta-sekin
kamayib borib, so‘ngra oziq muhitidan butunlay yo‘qolib ketdi. Bunda
ikki turga mansub infuzoriyalar bir-biriga hech qanday salbiy ta’sir
ko‘rsatmagan, faqat bir turga mansub infuzoriyalarning o‘sish jadalligi
ikkinchi turnikidan yuqori. O‘zaro raqobatli munosabatlarda ekologik
muhitga ko‘proq moslashgan tur g‘olib chiqadi. Ushbu tajribadan
«raqobatni cheklovchi prinsip» deb ataluvchi qonun kelib chiqadi:
ikkita o‘xshash ekologik ehtiyojga ega turlar birgalikda yashay
olmaydi, bir tur (raqobatbardosh tur) ikkinchi turni (kam
raqobatbardosh) albatta siqib chiqaradi.
Amensalizm munosabat qanday?
Amensalizm – o‘zaro biotik munosabat turi bo‘lib, bu munosabatda bir
turning faoliyati ikkinchi turga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, salbiy ta’sir
ko‘rsatayotgan organizmning o‘zi esa bu munosabatdan foyda ham,
zarar ham ko‘rmaydi.
Amensalizm munosabatga misollar
ayting.
1. Yorug‘sevar o‘t o‘simliklar baland daraxtlar soyasida o‘sganda
yorug‘lik yetishmasligi tufayli rivojlanishdan orqada qoladi
Daraxtlarga esa bu «qo‘shnichilik»dan foyda ham, ziyon ham
yetmaydi; 2. Mog‘or zamburug‘lari tashqi muhitga antibiotiklar ishlab
chiqarib, bakteriyalarning o‘sishini va ko‘payishini to‘xtatib qo‘yadi.
Kannibalizm deb nimaga aytiladi va
unga misollar ayting?
Yirtqichlik munosabatlarining yana bir ko‘rinishi – kannibalizm (tur
|
| |
