egalariga absolyut renta deb atalgan rentani olishga imkon beradi. Absolyut
yer rentasining vujudga kelish
mexanizmi shundan iboratki, yer egalari yerni
ishlovchi ijarachilarga foydalanish uchun ijaraga
beradilar va ulardan yerdan
foydalanganlik uchun to„lovlar oladilar. Mana shu to„lov absolyut yer rentasi deb
nom olgan. Agar yer ijaraga berilganda shu yerda turli xil inshootlar,
binolar
qurilgan bo„lsa, ularning ijara haqi alohida hisoblanadi.
Agrar munosabatlarni tadkiq qilar ekanmiz, nima uchun qishloq xo„jalik
ishchilari yaratadigan qo„shimcha mahsulot jamiyat miqyosida barcha mulk egalari
o„rtasida
qayta taqsimlanmaydi, nima uchun qishloq xo„jaligida olinadigan
daromad o„rtacha foydadan yuqori bo„ladi,
bu hodisaning sababi nimada, degan
savollar tug„iladi.
Tarixan shunday bo„lib qolganki, ko„pgina mamlakatlarda, jumladan, bizning
mamlakatimizda ham qishloq xo„jaligidagi
kapitalning uzviy tuzilishi
sanoatdagidan pastdir. Shuning uchun qishloq xo„jaligida yaratilgan tovarlarning
bozor qiymati ishlab chiqarishning ijtimoiy qiymatidagi qo„shimcha
qiymat
miqdori jamiyatda shakllangan o„rtacha foydadan ortiq bo„ladi. Qishloq xo„jalik
tovarlarining bozor narxi bilan ijtimoiy ishlab chiqarish narxi o„rtasidagi bu tafovut
absolyut renta manbai bo„lib xizmat qiladi.
Renta nazariyasiga ko„ra qishloq xo„jaligida rentaning yana bir turi –
