Yer uchastkalarining unumdorligi va joylashgan joyidagi farqlar
natijasida vujudga keladigan qo‘shimcha daromad (qiymat)ning bir qismi
renta shaklini oladi hamda u differensial renta deb ataladi.
Qishloq xo„jaligida eng muhim ishlab chiqarish vositasi – yerning miqdori va
sifatini tabiatning o„zi cheklab qo„ygan, uni inson ko„paytirishga qodir emas.
Shuning uchun qishloq xo„jalik ishlab chiqarishini faqat yaxshi unumdor yer
uchastkalarida to„plash mumkin emas. Agar ishlab chiqarilgan mahsulot to„lovga
qodir talab bilan ta‟minlangan bo„lsa, yerning mahsuldorligi yoki joylashuvi
jihatidan yomon sharoit qishloq xo„jalik tovarlariga narx shakllanishini tartibga
soluvchi ijtimoiy normal sharoit hisoblanadi. Natijada o„rtacha
yoki yaxshi
yerlarda xo„jalik yurituvchi ishlab chiqaruvchilar qo„shimcha mahsulot va
binobarin foyda oladilar.
Demak, differensial renta hosil bo„lishining tabiiy sharti miqdori cheklangan
yerning sifati (unumdorligi) dagi farqlardir, uning ijtimoiy-iqtisodiy
sababi esa
foydalaniladigan Yerlarda iqtisodiy jihatdan alohidalashgan tarzda mustaqil
xo„jalik yuritishdir.
Differensial renta o„zining kelib chiqish sharoitlarga qarab differensial renta I va
diffYerensial renta II ga bo„linadi.
