246
Parvarishlash. Maysa unib chiqishidan oldin
va maysalanishdan keyin
borona qilish tavsiya qilinadi. Sebarga bedaga o„xshab sug„oriladi. Barglarini to„la
saqlab, to„yimli ozuqa tayyorlash uchun gullash davrining boshlanishida o„riladi.
Urug„ olish uchun sebarga keng qatorlab ekiladi yoki ikkinchi yilgi sebarga
urug„ olish uchun ajratiladi.
Hosilni yig„ish. Yetilganda urug„i to„kilmaydi, gulto„plami 80% qorayganda
hosil yig„ishtirib olinadi. Urug„lik
yanchiladi, tozalanadi
va quritib omborlarda
saqlanadi.
Takrorlash uchun savollar:
1. Qizil sebarganing kelib chiqish markazi?
2. Qizil sebarganing turlari?
3. Morfologiyasida bedadan farqi nimada?
4. Qaysi ekin bilan almashlab ekiladi?
5. Ekish me‟yori qancha bo„ladi?
6. Hosil qachon va qanday yig„iladi?
4.4. BARGAK
Ahamiyati. Bargak keng tarqalgan ozuqa beradigan o„simlik. Bargakning
100 kg pichanida turlariga qarab 53,5-54,0 oziq birligi va 11,9-12,6
kg oqsil
mavjud. Uni hamma chorva mollari xush ko„rib eydi. Bargak ekinlari bilan mollar
boqilganda timpanit kasalligiga uchramaydi. Bu o„simlik
asal ham beradi,
gektaridan 120-170 kg gacha asal yig„iladi.
Bargak o„rmon, cho„l, tog„ mintaqalarida keng tarqalgan. Lalmi yerlarda 20-
75 s, sug„oriladigan yerlarda 150 s gacha pichan olish mumkin. Bir o„suv davrida
1-3 marotaba o„riladi. Urug„ hosili 6-18 s bo„ladi.
Dukkakli o„simliklar kabi bargak ham
tuproqni azot bilan boyitadi, bir
gektarda 100-200 kg azot to„planadi.
247
Qurg„oqchilikka chidamli o„simlik bo„lganligi O„zbekiston
uchun katta
ahamiyatga ega. O„zbekistonda sug„oriladigan sharoitda pichan hosili 15/ga, lplmi
yerlarda-25-30 s/ga ni tashkil qiladi. Amal davrida 2-3 marotaba o„riladi.
