2022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal
235
Yuqorida bildirilgan fikr-mulohazalardan kelib chiqqan holda shuni ta’kidlashimiz kerakki, bugungi
kunda zamonaviy talablarga javob beruvchi ustoz-oʻqituvchilar oʻzbek xalq cholgʻularini oʻqitish
uslubiyotini, ta’limning har bir bosqichiga (boshlangʻich, oʻrta, oliy) alohida, oʻziga xos ravishda yondashib,
kelajakda yangi avlod adabiyotlarini yaratgan holdagina kasbiy tayyorgarlikning sifatini ta’minlash mumkin.
Chunki bugun har bir oʻquvchi biror cholgʻuda ijro etishni oʻzlashtirishi talab etilmoqda. Bundan tashqari
ayrim oʻquvchilar umumta’lim maktablardan tashqari Bolalar musiqa va san’at maktablarida ham tahsil
oladilar. Bu ham oʻqituvchi-ustozga katta mas’uliyat yuklaydi. Musiqiy maktablar oʻquv
dasturlari bilan
tanishish masalasini ham talab etadi. Umuman olganda, bugungi kunda oʻzbek xalq cholgʻulariga
bagʻishlangan bir qancha oʻquv-uslubiy va uslubiy adabiyotlar nashr etilgan. Chunki bu bir tomondan,
maxsus soha boʻlib, uning asosini chuqur oʻrganish kerakligi boʻlsa, ikkinchi tomondan, xalq cholgʻularining
nihoyatda koʻpligidir. Oʻzbekiston Respublikasi Bolalar musiqa va san’at maktablarida hozirgi kunda 16 xil
koʻrinishdagi cholgʻular ijrosi boʻyicha tayyorgarlik olib boriladi. Bu oʻquv va tarbiyaviy yoʻnalishda, har
bir ixtisoslik fanlari boʻyicha oʻqituvchining vazifasi – boʻlajak sozanda ijrochini cholgʻuda ijrochilik
koʻnikmalariga oʻrgatibgina qolmay, balki oʻzlashtirilayotgan asarni ham texnik, ham badiiy jihatdan chuqur
his qilish, dunyoqarashini shakllantirish va vatanparvarlik ruhida tarbiyalashdan iboratdir. Buning uchun esa
oʻqituvchilik faoliyatini toʻgʻri tashkil qilinishi muhim omil hisoblanadi. Mashgʻulotlarda
asardagi har bir
tovushga, har bir texnik ijrochilik uslubiga alohida e’tibor berilishi asarning shakli, mazmuni, mohiyati,
badiiy xususiyatlarini chuqur oʻrganishi, bilish va,
pirovardida, asarni yuqori darajada mahorat bilan ijro
etishi - oʻquvchilar dunyoqarashlarining kengaytirishga xizmat qiladi.
Hozirgi paytda “Musiqa madaniyati” fanining asosiy vazifasi - musiqiy madaniyatni ommalashtish,
musiqa san’atini yuqori darajada tushunadigan,
uni his etadigan, estetik tarbiyalangan oʻquvchilarni
tarbiyalashdir.
Ta’lim mazmunida har bir hududning san’ati va musiqa madaniyati urf-odatlari marosimlari badiiy
an’analarida oʻz ifodasini topgan. Hayot va atrof goʻzalligini bilmay turib toʻlaqonli badiiy ijodni amalga
oshirib boʻlmaydi. Musiqa san’ati estetik idrokning bitmas tuganmas manbaidir. Inson yuragi va aqlini zabt
etuvchi maftunkor dunyodir. Xalqimiz azal-azaldan boy musiqiy merosga ega. Bebaho qadriyatimiz boqiy
merosimiz jahonni larzaga solgan mumtoz musiqa san’atimiz jamiyat taraqqiyotining
barcha davrlarida
tarbiyaning mazmuni, yoʻnalishi, umum-insoniy qadriyatlar uygʻunligi asosida aqlan yetuk axloqan pok,
jismonan baquvvat, milliy mas’uliyat tuygʻusini anglashga yordam beradi. Oʻquvchilarni tarbiyalab voyaga
yetkazish, shakllanishida “Musiqa madaniyat” fani muhim oʻrin tutadi.
Bugungi kunda shunchaki bilim egasi boʻlgan yoshlar emas, balki ijodkor, iste’dodi
bilan ajralib
turuvchi oʻquvchilarni tarbiyalash zamon talabidir. Milliy tarbiyaning mazmuni quydagi vazifalari bor:
1. Tarbiyaning ma’lum maqsadga qaratilganligi.
2. Tarbiyaning insonparvarlik qoidalari.
3. Tarbiyaning hayot va mehnat bilan bogʻliqligi.
4. Tarbiyaning milliy madaniy va umuminsoniy qadriyat ustuvorligi.
5. Oʻquvchilarning yoshi, sinfi, psixologik, fiziologik xususiyatlarini hisobga olish.
