|
, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnalBog'liq pedagogik mahorat 2022 12022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal
63
talablaridan kelib chiqadi va XX asrning boshlaridayoq bunday kashfiyotlarning oʻziga xos xususiyati ularni
amaliyotda qoʻllash mumkinligi edi.
Shunday qilib, zamonaviy tibbiyotning doimiy vazifasi nafaqat ilmiy innovatsiyalar, balki ilmiy
kashfiyotlarni insoniyat manfaati uchun davolashning yangi usullariga aylantirishdir. G.C.Deluca va
boshqalarning (2016) yozishicha, 1960-yillarda Shimoliy Amerikada qoʻshma MD-PhD darajalari yaratilishi
va koʻpayishiga qaramay, yuqorida aytib oʻtilgan muammolar tibbiyot olimlarining innovatsiya qilish
qobiliyatiga salbiy ta’sir koʻrsatgan. Buni fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha Nobel mukofoti
sovrindorlarining ta’lim yoʻllari eng yaxshi misol qilib koʻrsatiladi va Nobel mukofoti ilmiy
innovatsiyalarning ishonchli koʻrsatkichidir. Mualliflar 1901-yildan beri berilgan va Nobel mukofoti veb-
saytida e’lon qilingan fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha 210 nafar Nobel mukofoti sovrindorlarining
tarjimayi hollarini oʻrganib chiqib, fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan
tibbiyot olimlari nisbatida barqaror pasayish kuzatilganligini aniqlaganlar.1901-yildan 1960-yilgacha
fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlarining 73 foizini shifokor-olimlar tashkil etgan;
1961-yildan 2015-yilgacha ularning ulushi 42% gacha kamaygan. Bundan farqli oʻlaroq, fiziologiya yoki
tibbiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlarining klinik ta’limga ega boʻlmagan olimlar ulushi 1901-1960-
yillarda 27%dan 1961-2015-yillarda 58%gacha koʻtarildi. Fiziologiya yoki tibbiyot boʻyicha Nobel mukofoti
sovrindorlari asosiy martabalarining shifokor olimlardan klinik boʻlmagan olimlarga oʻtishi qisman 1960-
yilgacha inson kasalliklaridan, 1960-yildan keyin asosiy molekulyar biologiya va genetikaga oʻtishini aks
ettiradi.
Ushbu siljishning salbiy tomoni shundaki, fundamental ilmiy kashfiyotlarning aksariyati hali terapiya
va bemorlarni parvarishlashni yaxshilashga xizmat koʻrsatishiga aylantirilmagan. Ayni paytda XXI asrning
keksa aholisi bilan bogʻliq surunkali kasalliklar ortib bormoqda.
Shunday qilib, ustoz-olim-shifokor oʻz ilmiy ishlanmalarini toʻgʻridan-toʻgʻri klinik amaliyotga tatbiq
etib, talabalar, aspirantlar va yosh olimlarni tarbiyalab, ularga oʻrnak boʻlib, boshqalarni ham ilhomlantirgan.
Kafedra professor-oʻqituvchilari, dotsentlar va assistentlar oʻzlarining ilgʻor texnologiyalarini tibbiy
ta’lim muassasasining intellektual resurslari hisobiga yangilab, nafaqat talabalar orasida, balki kasalxona va
poliklinikalarda kuchli obroʻga ega boʻlganlar.
|
| |
