2024-yil-Кафедра-конференцияси pdf

120 
b)
O‘qing va nima uchun hunarsiz kishi o‘limga yaqinligini tushuntirib 
bering. («Hunarsiz kishi o‘limga yaqin», IV sinf) va hok. 
4.
 
O‘qilgan matn rejasini tuzishga tayyorlanish va reja tuzish. 
Bunda 
quyidagi ish turlaridan foydalaniladi: 
1)
o‘qilgan matnga oid rasm chizish; 
2)
rasmga matndagi so‘zlar yoki o‘z so‘zi bilan sarlavha qo‘yish; 
Mustaqil ishning qanday bajarilganligini hisobga olish o‘quvchilarning 
tayyorlik darajasini aniqlashda va keyingi bosqichlarda mustaqil mashqni to‘g‘ri 
tashkil qilish uchun material tanlashda o‘qituvchiga yordam beradi. Men darslarim 
jarayonida o‘quvchilar mustaqil ishlashlari uchun quyidagi usullardan ko‘proq 
foydalanaman. Ularga turli o‘yinlar va topshiriqlar beraman. 
Hikoya tuzish jarayonida o‘quvchilarning lug‘at boyligi ortishi bilan 
birgalikda, gaplarni to‘g‘ri tuzish, tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilish va mustaqil 
fikrlash malakasi shakllanadi. 
O‘quvchilarning vaqt-vaqti bilan rag‘batlantirilishi ularning o‘ziga bo‘lgan 
ishonchini orttiradi. Bu o‘yindan ona tili va o‘qish darslarida yoki darsdan tashqari 
mashg‘ulotlarda, to‘garaklarda foydalanish mumkin. 
1-
variant: Nafisa, soat, yomg‘ir, kitob. 
2-
variant: Olma, kasal, o‘rtoq, Abduvali. 
3-
variant: Mushuk, bobo, poliz, non, sichqon. 
“Noto‘g‘ri jumla” 
Bu o‘yin suratlar asosida o‘tkaziladi. O‘qituvchi ma`lum bir suratni tasvirlab 
berish jarayonida suratlarga tegishli bo‘lmagan jumlalarni ham ishlatadi. O‘quvchilar 
ziyraklik bilan shu jumlani topishlari lozim. 
O‘quvchilardan bu o‘yin davomida ziyraklik, sinchkovlik, kuzatuvchanlik va 
diqqat talab qilinadi. Ya`ni ular suratni kuzatish bilan birga o‘qituvchining hikoyasini 
ham diqqat bilan tinglab turadilar. Har bir noto‘g‘ri jumlani topa bilish ularning 
sinchkovligini o‘ziga bo‘lgan ishonchini va darsga qiziqishini orttiradi. 

121 
Bu o‘yindan faqat ona tili darslarida emas, balki darsdan tashqari 
mashg‘ulotlarda ham foydalanish mumkin. 
Samad aka duradgor. Uning qo‘li gul. U o‘g‘illariga ham duradgorlikni 
o‘rgatgan. Ular qushlar uchun in yasashdi, singlisi Nigora ularga choy olib keldi. 
(Javob: Nigora suratda tasvirlanmagan). 
Bu vazifalarni bajarish jarayonida o‘quvchi o‘zi mustaqil fikrlaydi, bajaradi, 
o‘ziga bo‘lgan ishonchi ortadi, kelgusi darsda esa yanad qiziqish bilan keladi. 
Xulosa sifatida shuni aytishimiz mumkinki b
oshlang‘ich ta`limda 
o‘quvchilarning mustaqil ish va o‘qish ko‘nikmalarini tegishli darajada yuqoriga 
ko‘tarish kerak. Mustaqil mutolaaning ta`limiy-tarbiyaviy ahamiyati muhim ekanligi 
ko‘p marotaba e'tirof etilgan.

Download 2,09 Mb.