Foydalanilgan adabiyotlar:
www.pedagoglar.uz
26-son 3 –to’plam may 2022
Sahifa: 129
1. O‘zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” /
Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent: Sharq
nashriyot-matbaa kontserni. 1997.
2. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni (1997 yil
29 avgustda qabul qilingan) /Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining
poydevori. – Toshkent: Sharq nashriyot-matbaa kontserni. 1997.
3. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o‘rta ta’limning
davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori (1999 yil 16
avgust)/Xalq ta’limi j. 1999. № 5
www.pedagoglar.uz
26-son 3 –to’plam may 2022
Sahifa: 130
8-sinflarda algebraik kasrlarni ko'paytirish va bo'lish mavzusini o'rgatish
Mirzayeva Sadoqat Xudoyqulovna
Qashqadaryo viloyati Kasbi tumani Pandiron qishlog'i 26-o'rta
ta'lim maktabi 1-toifali matematika fani o'qituvchisi
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada algebraik kasrlarni ko'paytirish va bo'lish qoidalari hamda ushbu
qoidalarni qo'llash misollari ko'rib chiqiladi.
KALIT SO'ZLAR: Algebraik kasr,maxrajlar,algebraik fraksiyalar,polinomlar.
Algebraik kasrlarni ko'paytirish va bo'lishning oddiy kasrlarni ko'paytirish va
bo'lishdan farqi yo'q. Shu bilan birga, o'zgaruvchilarning mavjudligi olingan
ifodalarni soddalashtirishning biroz murakkab usullariga olib keladi. Kasrlarni
ko'paytirish va ajratish ularni qo'shish va ayirishdan osonroq bo'lishiga qaramay,
ushbu mavzuni o'rganishga o'ta mas'uliyat bilan yondashish kerak, chunki unda
odatda e'tibordan chetda qoladigan "tuzoq" lar mavjud. Dars doirasida biz nafaqat
kasrlarni ko'paytirish va ajratish qoidalarini o'rganamiz, balki ulardan
foydalanganda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan nuanslarni ham tahlil qilamiz.
Algebraiklarni ko'paytirish va bo'lish qoidalari oddiy kasrlarni ko'paytirish va
bo'lish qoidalariga mutlaqo o'xshashdir. Eslatib o'tamiz:
Ya'ni, kasrlarni ko'paytirish uchun siz ularning raqamlarini ko'paytirishingiz kerak
(bu mahsulotning numeratori bo'ladi) va ularning maxrajlarini ko'paytiring (bu
mahsulotning maxraji bo'ladi).
Fraktsiya bo'yicha bo'linish teskari kasrga ko'paytirishdir, ya'ni ikkita kasrni
bo'lishish uchun ularning birinchisi (dividend) teskari ikkinchi (bo'luvchi) ga
ko'paytirilishi kerak.
Ushbu qoidalarning soddaligiga qaramay, ko'pchilik ushbu mavzu bo'yicha
misollarni echishda bir qator maxsus holatlarda xatolarga yo'l qo'yishadi. Keling,
ushbu maxsus holatlarni batafsil ko'rib chiqaylik:
Algebraik kasrlarni qanday qilib to'g'ri ajratish va ko'paytirish kerak
|
