|
3 (79) 2021 pedagogik mahorat
Pdf ko'rish
|
| bet | 155/344 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 3,37 Mb. | | #113345 |
Bog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yil3 (79) 2021
PEDAGOGIK MAHORAT
119
6-7 yoshda amaliy koʻnikmalarning toʻplanishi, idrok, xotira, tasavvur va hayol, tafakkur
rivojlanishining yetarli darajasiga erishilishi bolalarda oʻz kuchiga ishonchni oshiradi. Bu yanada rang-
barang va murakkab vazifalarning qoʻyilishi orqali xatti-harakatlarda irodaviy boshqaruvga erishishga olib
keladi. 6-7 yoshdagi bola nisbatan uzoq vaqt davomida irodaviy zoʻriqishni his qilib boʻlsada, uzoqdagi yoki
tasavvuridagi maqsadga intilishni boshlaydi.
“Bu yoshda motivatsion sohada oʻzgarishlar kuzatiladi: bolaning xatti-harakatlariga umumiy yoʻnalish
berib, oʻzaro boʻysundirilgan motivlar sistemasi shakllanadi” [5, 83].
Zamonaviy pedagogika va pedagogik psixologiyada maktabgacha yoshdagi bolalarning ijtimoiy-hissiy
rivojlanishini tadqiq etish boʻyicha koʻplab diagnostik metodikalar ishlab chiqilgan va ular pedagogik-
psixologik tadqiqotlarda samarali qoʻllanilib kelinmoqda hamda asosli ilmiy natijalarni qoʻlga kiritishda
muhim omil boʻlmoqda.
Emotsiyalarning xossalari va yosh bilan bog‘liq xususiyatlari uni diagnostika qilishning
murakkabligini koʻrsatadi. Ma’lum koʻrsatkichlarga tayangan holda diagnostik vazifalarni yechish yengil
kechadi:
1. Shaxsdagi emotsional qoʻzg‘aluvchanlik (yoki teskarisi) deganda, qaysi darajadagi eng kuchsiz
qoʻzg‘atuvchi unda kuchli emotsional reaksiyalarni uyg‘otadi.
2. Shaxsdagi emotsional beqarorlik (barqarorlik) kayfiyat va kechinmalarning tezda oʻzgarishi bilan
namoyon boʻladi.
3. Ikkilanish, behalovatlik, qoʻrquvda namoyon boʻluvchi shaxsdagi xavotirlanish.
4. Frustratsiya sharoitida xatti-harakatlarning oʻziga, boshqalarga, predmetlarga va vaziyatga
yoʻnaltirilganligi.
5. Kechinmalarning chuqurligi.
Tadqiqot ishimizda R.Temml, M.Dorki va V.Amenning “Xavotirlanishni oʻrganish” testidan
foydalandik. “Xavotirlanishni oʻrganish” testi maktabgacha yoshdagi bolalarda xavotirlanish darajasini
oʻrganishga qaratilgan boʻlib, proektiv shaklda, bolalarning ularga taqdim etilgan rasmlardagi bolalar
emotsional holatini tavsiflashiga asoslangan. Boshqalarning emotsional holatini anglash va shunga koʻra
muloqotni tashkil etish emotsional intellektning muhim belgisi sifatida ahamiyatli boʻlib, ijtimoiy-hissiy
rivojlanishda muhim ahamiyat kasb etadi.
|
| |
