to’qilganligiga bog’liq. Shartli ravishda to’qimada tanda va arqoq iplarining o’zaro
joylashishini N. G. Novikov to’qqizta fazalarga bo’lishni tavsiya etdi. Bu nazariya
hozirgi kungacha to’qimalar tuzlishini aniqlashda qo’llanilib kelinmoqda. Тo’qima
tuzilishini fazalar bo’yicha aniqlashning mohiyati shundan iboratki, uning fazasiga
qarab iplarning qanchalik yechilganini, to’qima sirti yoki pastki qismida qaysi iplar
ko’proq to’lqinsimon bo’rtib chiqib turishi to’g’risida ma’lumot olinadi.
Iplar to’quv dastgohida to’qilish jarayonida tanda iplari bilan arqoq iplari bir-
biriga nisbatan o’zaro ma'lum kuch ta'sirida bo’ladi, bir-biriga nisbatan bosim kuchi
natijasida iplar o’z shaklini o’zgartiradi.
Iplar o’zaro ta'sir natijasida xomashyo turiga qarab turlicha shak- lni oladi. N.
G. Novikov o’z nazariyasida iplarni silindrik shaklida deb qabul qilgan.
To’lqinsimon ko’tarilib egilish balandligi bu balandlik iplarning teksiga, zichligiga,
har birining tarangligiga hamda xususi- yatlariga bog’liq bo’ladi. K.G. Alekseev o’z
tadqiqotlarida to’qima tuzilish fazalarini iplarni o’rilishda tanda yoki arqoq bo’yicha
qisqarishiga bog’liq holda aniqlaydi.
