To’qima tuzilishi V — fazadan I chi faza tomon borgan sari arqoq iplarining
zichligi
ortib boradi, tanda iplarining tarangligi yuqori bo’ladi,
arqoq ipining
o’rilishida qisqarish ko’payib boradi.
To’qimaning tuzilishi V fazadan X faza tomon esa borgan sari to’qimada
tanda
iplarining
zichligi ortib borib, arqoq iplarining tarangligi yuqori bo’ladi, tanda
ipining o’rilishda qisqarishi yuqori bo’ladi.
To’qima
tuzilishida, ularning fazalarini aniqlashda N.G.
Novikov nazariyasi
bo’yicha, bir fazadan ikkinchi fazaga o’tishda
bir sistema iplari, masalan, tanda
iplarining ko’tarilib egilish to’lqin balandligi
h
t
ortib borsa, ikkinchi sistema arqoq
ipining ko’tarilib-egilish to’lqin balandligi esa kamayib boradi. Shuning uchun tanda
va
arqoq
ipining,
h
t
+
h
a
=d
t
+d
a
=const*
d
t
+d
a
=2d
o’р.
Iplariningo’rtacha
diametri:
𝑑
ўр
=
𝑑
𝑡
+𝑑
𝑎
2
, ℎ
𝑡
bilan
ℎ
𝑎
ning o’zaro o’zgarishi
l
t
bilan
l
a
ni
o’zaromasofalarini o’zgarishiga olib keladi.
To’quv dastgohlarida to’qima to’qilganda iplarga berilgan taranglik ta'sirida
o’z shaklini o’zgartiradi.Ularning diametri bo’ylab zichligi ham ortadi.Tanda va
arqoq iplarning diametri gorizontal yo’nalish бo’йичa oртиб вeртикal
йo’нalишbo’yicha kamayadi. Gorizontal va vertikal yo’nalish bo’yicha
iplarning
diametri quyidagicha aniqlanadi:
Gorizontal yo’nalish bo’yicha tanda va arqoq iplarining diametri:
