yonuvchi aralashma yoki havo siqila boshlaydi. Porshen YuCHN ga yetay deganda
siqish bo’linmasiga «yonuvchi» aralashma (karbyuratorli) dvigatelga yoki havo
(dizelda) elektr uchquni yoki forsunka yordamida yonilg’i
beriladi, natijada
aralashma alangalanadi. Porshen PCHN dan YuCHN
ga harakatlanganda tsilindr
qolgan gazlardan tozalanadi va yangi zaryad bilan to’ldiriladi hamda darchalar
yopilib siqish jarayoni boshlanadi.
Ikkinchi taktda porshen YuCHN dan PCHN ga tomon harakat qiladi. Siqish
jarayoni oxirida yonuvchi aralashmaning yonishi natijasida
katta bosim va katta
xarorat hosil bo’ladi. Gazlar bosimi ta’sirida porshen PCHN ga qarab
harakatlanadi. SHunda kengayish jarayoni sodir bo’lib issiqlik energiyasi mexanik
energiyaga aylanadi. SHu daqiqada porshen o’z
devorlari bilan chiqarish
darchasini ochishi bilanoq katta bosimga ega ishlatilgan gazlar tashqariga chiqa
boshlaydi. So’ngra kiritish darchalari ochilib, tsilindrga nasos yordamida yonuvchi
aralashma yoki havo yuboriladi. Ular ishlatilgan gazlar
bilan aralashib ularni
chiqarish darchalari orqali tashqariga siqib chiqaradi. Bu turdagi dvigatellar asosan
mototsikllarga o’rnatiladn.
Ko’p tsilindrli dvigatellar va ularning ishlash tartibi.
V – simon sakkiz
tsilindrli dvigatel. KamAZ-5320 avtomobil dvigatellari tsilindrlarining biri
ikkinchisiga nisbatan
90
0
burchak ostida joylashgan (2.5- rasm). Bunday dvigatel
tsilindrlaridagi bir xil nomli taktlar tirsakli valning har 720
0
:8
90
0
burchagida
takrorlanadi. SHuning uchun tirsaki valning krivoshipi "krest" shaklida bo’lib ular
o’zaro 90
0
burchak ostida joylashgan. Birinchi tirsakka birinchi va beshinchi
tsilindrlarning shatunlari biriktiriladi, ikkinchisiga-ikkinchi va oltinchi
tsilindrlarning shatunlari, uchinchisiga-uchinchi va yettinchi tsilindrlarning
shatunlari, to’rtinchisiga-to’rtinchi va sakkizinchi tsilindrlarning shatunlari
biriktiriladi. Sakkiz tsilindrli to’rt taktli dvigatelda tirsakli valning ikki aylanasida
sakkizta ish yo’li sodir bo’ladi. Tirsakli val 90
0
ga burilganida ish yo’lining
baravariga ikkita tsilindrda bo’lishi, uning bir me’yorda tekis aylanishini
ta’minlaydi. Sakkiz tsilindrli dvigatellarning ish taritibini 1-5-4-2-6-3-7-8 qilib
tanlangan 2.2-jadval).
To’rt taktli sakkiz silindrli
V – simon
dvigatel krivoship-shatunli
mexanizmning sxemasi.
2.2-jadval
To’rt taktli
V – simon sakkiz tsilindrli, ish tartibi 1-5-4-2-6-3-7-8 bo’lgan dvigatelda
taktlarning takrorlanishi
Tirsakli
Tirsakli
TS i l i n d r l a r
