§2. Nomoddiy aktivlar hisobining vazifalari

Download 373,41 Kb. Pdf ko'rish
bet	4/13
Sana	13.05.2024
Hajmi	373,41 Kb.
	#228447

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13

Bog'liq
7 BOB NOMODDIY AKTIVLAR HISOBI

§2. Nomoddiy aktivlar hisobining vazifalari
Nomoddiy aktivlarning buxgalteriya hisobi yer, bino, jixozlar kabi moddiy
aktivlarga nisbatan qo’llaniladigan aynan bir xil tamoyillarni o’z ichiga oladi.
Quyidagilar nomoddiy aktivlarning buxgalteriya hisobini yuritishning asosiy
qoidalari bo’lib hisoblanadi:
1. Xarid qilish, vaqtidagi tannarx qoidasi;
2. Ko’rilgan zararlar va mazkur xarajatlarning qilinishi natijasida olinadigan
daromadning bir vaqtning o’zida aks ettirilishini talab qiluvchi foydalanish
davridagi muvofiqlik qoidasi;
3. Hisobdan chiqarish vaqtida, yag’ni chiqib ketishlardan ko’rilgan foyda
yoki zarar hisobdan chiqarish vaqtida aktivning olingan to’lov va balans qiymati
o’rtasidagi farqqa teng deb tan olinganidagi daromadni tan olish qoidasi.
Nomoddiy aktivning bahosi amal qilish muddati mobaynida yoki muvofiqlik
qoidasiga binoan nomoddiy aktivning taxmin qilinayotgan xizmat qilish muddati
mobaynida muntazam ravishda hisobdan chiqarib borilishi lozim. Mazkur jarayon
nomoddiy aktivlarning amortizatsiya qilinishi deb ataladi.
Buxgalteriya Hisobining 7-son Milliy Standartining 39-bandida nomoddiy
aktivlarning amortizatsiya qilinadigan qiymatini quyidagi muddatlari belgilangan:
1. Xo’jalik yurituvchi sub’yektning faoliyat ko’rsatish muddati doirasida,
nomoddiy aktivning foydali xizmat ko’rsatish muddati mobaynida;
2. Xo’jalik yurituvchi sub’yektning faoliyat muddati doirasida, nomoddiy
aktivning foydali foydalanish muddatlarini aniqlash imkoni bo’lmaganda 5 yil
muddatda.
Nomoddiy aktivning iqtisodiy xizmat ko’rsatish muddatini aniqlashda
quyidagi omillar hisobga olinishi lozim:
1. Xizmat ko’rsatishning eng ko’p muddatini cheklashi mumkin bo’lgan
yuridik, tartibga soluvchi va shartnoma qoidalari;
2. Mo’ljal qilinayotgan xizmat qilish muddatini o’zgartirishi mumkin
bo’lgan yangilash yoki muddatni uzaytirishga oid shartlar;

368
3. Xizmat qilish muddatini kamaytirish mumkin bo’lgan eskirish, talab va
boshqa xil iqtisodiy omillar;
4. Kutilayotgan ish muddati yoki xodimlar guruhiga muvofiq kelishi
mumkin bo’lgan xizmat qilish muddati;
5. Nomoddiy aktivning mavjud raqobatbardoshligini cheklashga qodir
raqobatchilar va boshqa sub’yektlarning kutilayotgan hatti-harakatlari;
6. Turli xizmat ko’rsatish muddatlaridagi ko’pgina alohida aktivlarning asosi
bo’lishi mumkin bo’lgan nomoddiy aktiv.
Nomodiy aktivlar buxgalteriya hisobi quyidagi vazifalarni bajarishni
ta’minlashi lozim:
1. Nomoddiy aktivlarni o’z vaqtida xolisona baholash;
2. Nomoddiy aktivlarni qabul qilish va hisobdan chiqarishni o’z vaqtida
hujjatlashtirish;
3. Nomoddiy aktivlarni qabul qilish va hisobdan chiqarishni sintetik va
analitik hisobini to’g’ri va o’z vaqtida tashkil qilish;
4. Nomoddiy aktivlar amortizatsiya hisobini to’g’ri tuzish;

Download 373,41 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13

Download 373,41 Kb.

Pdf ko'rish