|
7 sinf ximiya indd
Pdf ko'rish
|
| bet | 119/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022Suvning kimyoviy tarkibi suvdagi turli xil kimyoviy va fi zik hola-
tlardagi moddalarning yig‘indisidir. Suvning kimyoviy formulasi H
2
O.
Biroq XVIII asr oxirigacha suvning bo‘linmas modda ekaniga isho-
nishgan. 1781-yilda ingliz olimi Genri Kavendish suvning ikki element-
dan iboratligini isbotladi, keyinchalik fransuz olimi Antuan Lavuazye
bu elementlarni kislorod va vodorod deb ataydi.
Suvning g‘ayrioddiy xususiyatlarining aksariyati uning molekulasi
tuzilishi, uni tashkil etuvchi atomlarning fi zik tabiati va molekulalarning
joylashuvi bilan belgilanadi.
Suv molekulasi teng yonli uchburchakka o‘xshaydi, uning negizida
vodorod atomining yadrolari, tepasida esa kislorod atomining yadrosi
joylashgan. Shuning uchun suv molekulasi sezilarli qutblanish bilan
tavsifl anadi: unda manfi y va musbat zaryadlar ajratiladi. Natijada suv
molekulalari birlasha oladi, ya’ni klasterlar deb ataladigan guruhlarni
hosil qiladi.
Suvning nisbiy molekulyar massasi uni tashkil etgan vodorod va
kislorod atomlarining nisbiy atom massalari yig‘indisidan iborat:
Mr (H
2
O)=2×1+1×16=18.
Demak, 1 mol suvning massasi 18 g ga, suvning molyar massasi
esa 18 g/mol ga teng.
2H
2
O
2
2H
2
O
Suv molekulasi tarkibida vodorod va kislirodning massa ulushini hisoblaymiz.
n (H) = Ar (H) / Mr (H
2
O) = 2 / 18 = 0,1111
n (O) = Ar ((O) / Mr (H
2
O) =16 / 18 = 0,8888
Agar bu sonlarni foizlarda hisoblasak, H – 11,11% O – 88,89% ni tashkil etadi.
Bilasizmi?
Bir tomchi suv
tarkibida 33 trillion
dona molekula
bo‘ladi
Inson koʻz yoshi tarkibi 99 % suv (H
2
O),
0,8% osh tuzi (NaCl), 0,1% natriy
karbonat (Na
2
CO
2
) va
0,1% oqsillardan iborat.
Bir stakan suvda 8 000 000
000 000 000 000 000 000
(8 septillion) molekula
bo‘ladi.
Topshiriq
Rangli qog‘ozlardan foydalanib, suvning hosil bo‘lish modelini yasang, izohlang. Suvning sifat
hamda miqdor tarkibini tushuntiring.
1. Suvning yashash joyi sifatidagi afzalliklari va kamchiliklarini tahlil qiling.
2. Ushbu xususiyatlardan biri haqida ilmiy-ommabop nashrga qisqa maqola yozing.
|
| |
