160
Temir – Fe mikroelementiga bo‘lgan
ehtiyoj kuniga taxminan 15 mg ni tashkil
qiladi. Temir birikmalari tananing ko‘plab
to‘qimalarining zarur qismidir. Qizil qon
hujayralari – eritrotsitlar
katta miqdorda
temirni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, u ba’zi
fermentlarning bir qismidir. Ovqatlanish rat-
sionida temir
yetishmasligi anemiya rivoj-
lanishiga olib kelishi mumkin. Temir go‘sht,
non, ko‘plab sabzavotlar va mevalarda
mavjud.
Mis – Cu mikroelementi bir qator fer-
mentlarni hosil bo‘lishida ishtirok etadi,
ichakda temirning so‘rilishiga
va shu bilan
gemoglobinning shakllanishiga ta’sir qiladi.
Misning asosiy manbalari – non, don
(ayniqsa, jo’xori uni, grechka, tariq), sab-
zavotlar, dukkaklilar, yong‘oqlar. Mis jigar,
dengiz mahsulotlarida (kalamar, qisqichb-
aqalar) ham mavjud.
Organizmda
asosan skelet tizimida, teri-
da, sochda jamlangan
rux Zn, boshqa mikroelementlar kabi ma’lum fermentlarni hosil qi-
lishda ishtirok etadi. Odamlarda rux yetishmovchiligi o‘sishni
sekinlashtiradi, ta’m sezgila-
rining yo‘qolishi yoki ularning buzilishi, hid sezishning pasayishiga olib keladi.
Rux qonning
normal shakllanishi uchun ham zarur.
Ruxning asosiy manbalari – go’sht, parranda go’shti, pishloqlar, don (ayniqsa, jo‘xori
uni), sabzavotlar, dukkaklilar. Rux yong‘oq va dengiz mahsulotlarida ham mavjud.
Yod – J qalqonsimon bez gormoni bo‘lgan tiroksin ishlab chiqarish uchun zarurdir. Yod-
ning qondagi xolesterin darajasini pasaytirishga ta’siri qayd etilgan. Shuning uchun yod
uzoq vaqtdan beri aterosklerozning oldini olishning eng samarali
vositalaridan biri hisoblan-
gani ajablanarli emas.
Eng ko‘p yod dengiz o‘tlari, dengiz baliqlari. Yod go‘sht, tuxum, sut, turli sabzavot va
mevalar – lavlagi, salat, sabzi, kartoshka, karam, bodring, olma, uzum, olxo‘rida ham
uchraydi.
